De eerste Jaarrede van president Jennifer Simons leest als een geruststellend essay vol politiek correcte intenties: herstel van vertrouwen, natievorming, transparantie bij aanbestedingen, anti-corruptiemaatregelen, digitalisering, decentralisatie en versterking van de rechtsstaat, enz. Hoewel deze thema’s op zichzelf waardevol zijn, ontbreekt het aan een duidelijke prioritering, meetbare doelstellingen en financiële onderbouwing. Veel van deze hervormingspunten zijn bovendien niet nieuw—ze werden reeds ingezet door vorige regeringen, maar blijven structureel ondergefinancierd en fragmentarisch uitgevoerd.
Cruciale sectoren blijven onderbelicht
Sectoren met potentieel voor structurele groei, zoals agro-industrie en duurzame energie, worden slechts zijdelings genoemd. Er is geen sprake van een samenhangend ontwikkelingsplan dat de productiefactoren integreert in een bredere strategie voor economische diversificatie, werkgelegenheid en exportverruiming. In een tijd waarin Suriname zich moet wapenen tegen monosectorale afhankelijkheid, is dit een gemiste kans.
Gezondheidszorg: positieve toon, maar weinig diepgang
De president besteedde relatief veel aandacht aan de gezondheidszorg, hervorming van het SZF en de herintroductie van het schoolvoedingsproject. Hoewel deze initiatieven op papier positief klinken, blijft het onduidelijk hoe ze praktisch zullen worden uitgevoerd. Zonder concrete implementatieplannen dreigt het schoolvoedingsproject bovendien opnieuw te verzanden in inefficiëntie en corruptie—zoals eerder het geval was met het beruchte “Njang patu”-systeem.
Fiscale koers: sanering zonder visie
De aangekondigde inkomstenverhoging berust grotendeels op betere belastinginning en een tijdelijke saneringsregeling voor achterstallige betalingen. Bezuinigingsmaatregelen worden slechts vaag aangeduid, zonder specificatie van welke uitgaven zullen worden teruggeschroefd. Dit roept vragen op over de houdbaarheid van de begroting en de mate van sociale impact.
De olievloek: risico in plaats van belofte
Opvallend is het stilzwijgen over de olievloek—het fenomeen waarbij landen met natuurlijke rijkdommen ten prooi vallen aan corruptie, inflatie en economische afhankelijkheid. Met de verwachte productie van 220.000 vaten per dag vanaf 2028, is het des te urgenter dat Suriname institutionele waarborgen instelt. Een meerjaren investeringsplan gericht op diversificatie, infrastructuur, onderwijs, klimaatadaptatie en productiviteit is geen luxe, maar een absolute noodzaak.
Migratiedruk: urgent maar genegeerd
De verwachte stijging van arbeidsvraag in de olie- en bouwsector zal tienduizenden migranten aantrekken, legaal en illegaal. Toch ontbreekt elk spoor van een migratiebeleid dat deze toestroom kan reguleren en sociale stabiliteit kan waarborgen. In een land met beperkte huisvesting en kwetsbare voorzieningen is dit een recept voor chaos.
Grenskwestie Guyana: strategische stilte
Over de aanpak van de grensproblematiek met Guyana—een dossier dat geopolitieke en economische implicaties heeft—rept de president met geen woord. Er is geen visie, geen diplomatieke strategie, geen institutionele aanpak. Dit zwijgen is zorgwekkend, zeker gezien de recente bilaterale ontmoetingen tussen beide landen.
Staatsbedrijven: tijd voor transformatie
Meer dan honderd staatsbedrijven functioneren inefficiënt en vormen een rem op innovatie én een last voor de begroting. Toch blijft een concreet privatiseringspad uit. Het professionaliseren en geleidelijk openstellen van deze ondernemingen zou economische ruimte en werkgelegenheid kunnen creëren, mits goed gereguleerd.
Structurele dossiers blijven onaangeroerd
Illegale goudwinning, drugsproblematiek, milieucriminaliteit, klimaatadaptatie, openbare schulden, huisvesting en armoede—stuk voor stuk urgente dossiers die slechts met vage intenties worden aangestipt. Er ontbreekt een duidelijke visie, een actieplan en een uitvoeringstermijn.
Begrotingscijfers 2025
| Categorie | Bedrag (in miljard SRD) | Percentage van totaalinkomsten |
|---|---|---|
| Niet-belastinginkomsten | 13,2 | 25,6% |
| Donormiddelen | 0,363 | 0,7% |
| Directe belastingen | 17,157 | 33,7% |
| Indirecte belastingen | 20,257 | 39,7% |
| Totale inkomsten | 50,6 | 100% |
| Totale uitgaven | 61,13 | — |
| Begrotingstekort | 6,3 (3,5% van BBP) | — |
| Uitgaven | Bedrag (in miljard SRD) |
|---|---|
| Operationele uitgaven | 20,268 |
| Programma-uitgaven | 40,863 |
De Jaarrede biedt een breed palet aan ambities, maar mist de noodzakelijke diepgang, urgentie en uitvoeringskracht. In een tijd van economische onzekerheid en geopolitieke druk is dat een gemiste kans.
Ir Dharm. K. Mungra