In Dagblad Suriname van 21 juli verscheen een artikel, getiteld: “A-20 mist een zetel vanwege een oneerlijk rekenmodel”, waarin deze politieke partij aantoont dat bij hantering van het rekenmodel “Evenredige vertegenwoordiging bij de grootste restanten” zij twee DNA-zetels toegewezen zou hebben gekregen, in plaats van slechts die ene (gouden) zetel als gevolg van het huidig gehanteerde model bij de grootste gemiddelden.
Als wiskundige / statisticus die in 1987 terzake redelijk betrokken was bij de advisering van de toenmalige DNA-voorzitter, stoor ik mij mateloos aan de suggestie dat het huidige rekenmodel oneerlijk is. Immers, aan ieder model ligt deze of gene overweging ten grondslag die, gegeven de op de verschillende partijen uitgebrachte geldige stemmen bij een verkiezing, voor Ă©Ă©n of meerdere partijen gunstig of ongunstig uitpakt. Trouwens net zo overtuigd als A-20 is dat het huidige model oneerlijk is, net zo vastberaden zou de VHP (die dan een zetel aan genoemde partij zou moeten afstaan) kunnen beweren dat het alternatieve model verwerpelijk is, tenminste als deze grote partij deze zaak niet verder zou onderzoeken dan de moord en brand schreeuwende organisatie.
Bij evenredigheid is een rekenmodel erop gericht om, gegeven de door partijen behaalde geldige stemmen en het totaal aantal te verdelen zetels, de zetelverdeling over de partijen zodanig te doen geschieden, dat de mate van onevenredigheid hierbij minimaal is. Onevenredigheid ontstaat bij de toewijzing van de restzetels aan partijen omdat er bijvoorbeeld geen halve, kwart of Ă©Ă©n tiende zetel kan worden toegekend.
De oplossing is daarom uiteindelijk het kiezen van een goede, het liefst de beste graadmeter voor de mate van onevenredigheid van zo’n model.
Twee van zulke bruikbare maatstaven zijn:
1. de gemiddelde absolute afwijking tussen de fracties uitgebrachte geldige stemmen op en de fracties toegewezen zetels aan de partijen.
2. de gewogen gemiddelde kwadraten van de in 1) bedoelde afwijkingen met als wegingscoëfficiënten voor de respectieve partijen de omgekeerde waarden van haar aantal geldige stemmen.
Hier wordt volstaan met de opmerking dat gegeven de verdeling van de uitgebrachte geldige stemmen op 25 mei over de partijen, volgens beide vermelde criteria, het model van de grootste restanten in dit geval inderdaad de voorkeur verdient boven dat van de grootste gemiddelden.
De politieke partij A-20 wordt aangemoedigd om met het oog op de toekomst de gestarte discussie voort te zetten, waarbij woordkeuze en toon belangrijk zullen zijn.
Ir. R. Assen