*Bron: gebaseerd op Madhushree Mukerjee – Churchill’s Secret War
In 1943, onder Brits koloniaal bestuur, werd Bengal getroffen door een hongersnood die meer dan drie miljoen levens eiste. Deze ramp was geen natuurramp, maar het directe gevolg van doelbewust imperialistisch beleid. De oogsten mislukten vaker, maar mensen overleefden dat. Dit keer was het anders: de koloniale autoriteiten wisten precies wat ze deden.
Al eeuwenlang behandelde het Britse Rijk India als een uitbuitingskolonie—een bron van graan, goud, arbeid en levens voor de Britse oorlogskas. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bereikte die uitbuiting een nieuw dieptepunt. Onder het voorwendsel van oorlog, verstrakten de Britten hun greep. Toen rijstprijzen explodeerden en misoogsten plaatsvonden door schimmel en cyclonen, weigerden Britse autoriteiten in te grijpen. In plaats daarvan legden ze prijscontroles op die import ontmoedigden en kwamen noodzakelijke reguleringen tegen graanopslag nooit.
Terwijl miljoenen mensen stierven, werden scheepsladingen rijst geëxporteerd naar andere delen van het rijk. Toen de onderkoning van India smeekte om een miljoen ton noodtarwe, weigerde Churchills kabinet. Tegelijkertijd voerden ze de zogenaamde denial policy in, waarbij rijst en boten aan de Bengaalse kust in beslag werden genomen om te voorkomen dat ze in Japanse handen vielen—een maatregel die de lokale economie vernietigde en voedseltransport onmogelijk maakte.
Waarschuwingen stroomden binnen van ambtenaren, Indiase leiders en ooggetuigen. Londen sloot zijn ogen. In Churchill’s Secret War toont Madhushree Mukerjee aan hoe Churchill en zijn ministers keer op keer werden gewaarschuwd voor massale hongersnood. Churchills reactie: hij gaf de schuld aan Indiërs die “voortplanten als konijnen” en vroeg zich spottend af waarom Gandhi nog niet was gestorven.
Volgens Mukerjee was de graanproductie in 1943 nauwelijks lager dan in 1941, toen géén hongersnood uitbrak. Wat veranderde, was niet de oogst, maar waar het graan naartoe ging—weg uit Bengal, weg uit India, richting Britse troepen.
Dit was geen louter racistische onverschilligheid—het was geïnstitutionaliseerd imperialisme. Als kolonies lijden, wijst het systeem steevast naar interne schuld. Zo werkt macht: ze rooft, vernietigt, en schuift de schuld op de slachtoffers. De Britse regering wees op lokale corruptie of overbevolking als oorzaak van de hongersnood—een retoriek van geloofwaardige ontkenning.
Vandaag wordt Gaza in real time uitgehongerd. En de narratief klinkt angstvallig bekend: “het is geen belegering, maar oorlog,” “Israël verdedigt zich,” “Hamas houdt voedsel achter.” De woorden zijn veranderd, maar de logica niet. Net als Bengal destijds, is Gaza’s hongersnood het resultaat van beleid—bewust, berekend en onmenselijk.