Door Georgi Kantelev
President Trumps dreigement om nieuwe tarieven op te leggen aan landen die het beleid van de BRICS-groep omarmen, heeft voor extra onzekerheid in de wereldhandel gezorgd en tot weerstand geleid vanuit Moskou en Peking.
Trump postte op sociale media dat landen die zich aansluiten bij “het anti-Amerikaanse beleid van BRICS, een EXTRA tarief van 10% zullen betalen.” De dreiging leek een reactie op een verklaring van de groep opkomende economieĆ«n ā waaronder BraziliĆ«, Rusland, India, China, Zuid-Afrika en anderen ā die kritiek uitte op Trumps beleid.
De BRICS-groep heeft zich lang gepresenteerd als tegenwicht voor een door de VS gedomineerde wereldorde. Onderlinge verdeeldheid en uiteenlopende politieke en financiƫle kaders hebben echter hun geopolitieke invloed beperkt.
Afgevaardigden van BRICS-landen, waaronder de Chinese premier Li Qiang en de Indiase premier Narendra Modi, kwamen bijeen in Rio de Janeiro. In een gezamenlijke verklaring uitte de groep “ernstige zorgen over de toename van unilaterale tarief- en niet-tarifaire maatregelen”, zonder de VS direct te noemen.
Als reactie op Trumps dreigementen herhaalde een woordvoerster van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken maandag de vaak gehoorde stelling dat handelsoorlogen en tariefoorlogen geen winnaars kennen: BRICS “richt zich tegen geen enkel land.” Het Kremlin sloot zich hierbij aan en benadrukte dat BRICS “nooit tegen derde landen was gericht en dat ook nooit zal zijn.”
Hoewel Trump niet specificeerde wat hij bedoelde met het “anti-Amerikaanse beleid” van BRICS, heeft de groep de afgelopen jaren alternatieven besproken voor door het Westen gedomineerde geopolitieke en financiĆ«le kaders.
In Rio pleitte de groep voor een hervorming van de Verenigde Naties, inclusief de Veiligheidsraad waar de VS, het VK, Frankrijk, Rusland en China vetorechten hebben, om de vertegenwoordiging van ontwikkelingslanden te vergroten. Ook zei de groep dat het IMF en de Wereldbank dringend moeten veranderen.
De Braziliaanse president Luiz InƔcio Lula da Silva riep landen in het Globale Zuiden maandag op samen te werken aan een nieuw ontwikkelingsmodel dat hun economieƫn ten goede komt.
“Het Globale Zuiden is in staat een nieuw ontwikkelingsparadigma te leiden zonder de fouten van het verleden te herhalen. Wij zullen niet louter leveranciers van grondstoffen zijn,” zei da Silva.
In hun verklaring van zondag veroordeelde BRICS ook de oplegging van internationale sancties, die zij zien als onwettige maatregelen die het internationaal recht ondermijnen.
Dit is niet de eerste keer dat Trump zich met BRICS bezighoudt. Hij viel de groep vorig jaar na zijn herverkiezing aan, toen haar leden manieren bespraken om de rol van de dollar in de internationale handel te verminderen en zelfs een eigen valuta te creĆ«ren. Trump zei toen dat de leden van de groep met tarieven van 100% te maken zouden krijgen en “afscheid konden nemen van de verkoop aan de geweldige Amerikaanse economie.”
Hoewel de economische betekenis van BRICS groeit, wordt de groep nog steeds overtroffen door de financiƫle banden van het Westen. De handel tussen BRICS-leden bedroeg in 2020 $334 miljard, tegenover $17 miljard in 2000. Vorig jaar bedroeg de handel in goederen en diensten tussen de VS en de EU ongeveer $2 biljoen.