De Surinaamse politiek kent opnieuw een wending die menig burger met gefronste wenkbrauwen naar het nieuws doet kijken. Wat begon als een race om posities voor het voorzitterschap en vicevoorzitterschap van De Nationale Assemblée (DNA), lijkt uit te monden in een constitutionele crisis.
Politieke partijen schuiven, splitsen, verenigen en verdampen bijna dagelijks in wisselende blokken. En middenin dat kluwen van allianties dreigt nu een deadlock die volgens politiek analist Stanley R. “geen toeval” is.
De wiskunde van de macht
Voor het kiezen van een voorzitter en vicevoorzitter van het parlement zijn volgens artikel 66 van de Surinaamse Grondwet minstens 26 stemmen vereist — een absolute meerderheid van de 51 zetels. Maar daar wringt nu precies de schoen.
De VHP van president Santokhi beschikt over 17 zetels, maar als hij zelf niet fysiek deelneemt aan de stemming — wat formeel mogelijk is zolang hij nog president is — dan telt de VHP slechts 16 zetels. In combinatie met ABOP (6), PL (2) en BEP (1), komt dat blok op 25 zetels. Eén zetel te weinig.
Aan de andere kant: het oppositieblok met NDP (18), NPS (6) en A20 (1) komt óók niet verder dan 25 zetels. Daarmee is het parlement in een klassieke 25-25 patstelling beland.
Wat zegt de Grondwet?
De Surinaamse Grondwet is duidelijk over de vereiste meerderheid, maar zwijgt over wat er moet gebeuren als géén van de kandidaten de meerderheid haalt — zelfs na meerdere stemrondes. Artikel 66 biedt geen remedie voor een blijvende deadlock. Ook het Reglement van Orde van DNA biedt geen sluitende oplossing.
Wel staat in artikel 7 van het Reglement van Orde dat bij de installatie van DNA het oudste aanwezige lid voorlopig als voorzitter optreedt totdat een nieuwe is gekozen. In dit geval is dat Rabin Parmessar (NDP). Maar zonder gekozen voorzitter blijft het orgaan in feite geblokkeerd.
De analyse: Is dit gepland?
Volgens politiek analist Stanley R., is dit geen toeval:
“Het lijkt erop dat men bewust op een deadlock aanstuurt. Dit opent ruimte voor een constitutionele chaos, waarbij de president uiteindelijk de enige wordt met volledige uitvoerende macht. En mocht de impasse aanhouden, dan rest volgens de Grondwet enkel de ontbinding van het parlement en het uitschrijven van nieuwe verkiezingen. Dat is een extreem scenario, maar in deze ondoorzichtige krachtenveld geen ondenkbare.”
Hij vervolgt:
“In chaos floreert de macht. Terwijl het volk denkt dat politici ruzie maken om zetels, kan dit een strategisch gecreëerde situatie zijn om bestaande machtsstructuren te verlengen of zelfs te resetten.”
Het volk aan de zijlijn
Intussen kijkt de bevolking, murw van politieke spelletjes, met toenemende argwaan naar de politieke klasse. Een nieuwe verkiezing zou miljoenen kosten en het vertrouwen verder ondermijnen. Toch lijkt de patstelling slechts een stemronde of afwezigheid verwijderd van die uitkomst.
Zoals het nu staat: geen kant op, geen leider gekozen, geen meerderheid in zicht. En zoals de analist afsluit:
“In Suriname is niets wat het lijkt, zeker niet in verkiezingstijd.”