In de vroege ochtend, tussen de dampende akkers en het zachte loeien van koeien, spreekt landbouwer Henk van der Meer uit Wanica met zorg over de toekomst. “Duizenden jaren lang wisten mensen hoe ze moesten overleven. Ze wisten welk kruid een wond heelt, hoe je een regen doorkomt zonder supermarkt. Nu? Alles komt uit een pakje, en als de stroom uitvalt, weet niemand nog hoe hij zichzelf moet redden.”
Henk boert al veertig jaar. Zijn grootouders leefden nog grotendeels zelfvoorzienend, met een moestuin, een paar dieren, en kennis die van generatie op generatie werd doorgegeven.
“Mijn opa wist alles van de natuur. Hij wist bij welk onweer de koeien eerder naar de stal moesten, en bij welke maanstand je het beste kon zaaien. Dat lijkt nu op magie, maar het was gewoon ervaring.”
Volgens Henk heeft het systeem – zoals hij het noemt – ons gemak beloofd in ruil voor onafhankelijkheid. “Binnen twee generaties zijn we afhankelijk geworden van supermarkten, zorgsystemen en technologie. We vertrouwen blind op apparaten en apps, maar vergeten hoe we zelf moeten zorgen voor eten, gezondheid of beschutting.”
Wat hem het meest steekt, is dat jonge mensen denken dat deze afhankelijkheid normaal is. “We zijn de verbinding met de natuur kwijt. En als dat systeem ooit wankelt, staan we met lege handen.”
Toch geeft Henk niet op. Op zijn erf leert hij kinderen hoe je groenten kweekt en kruiden gebruikt. “Als we die oude kennis weer gaan waarderen, kunnen we onszelf opnieuw leren vertrouwen. De aarde geeft ons alles – als we maar weten hoe we moeten kijken.”