Op 20 juni bracht de Armeense premier Nikol Pashinyan een historisch werkbezoek aan Istanboel, het eerste in zijn soort in de betrekkingen tussen zijn land en Turkije.
Pashinyan ontmoette president Erdogan in oktober 2022 tijdens een bijeenkomst van de Europese Politieke Gemeenschap in Praag en opnieuw in juni 2023 tijdens Erdoganās inauguratie in Ankara.
Hoewel Ankara een van de eerste landen was die de onafhankelijkheid van Armeniƫ erkende (uitgeroepen in 1991), zijn er nog steeds geen diplomatieke betrekkingen en geen ambassades in beide landen.
Turkije koppelt de normalisering van de relaties met Armeniƫ aan een oplossing tussen Jerevan en Bakoe, dat in maart aankondigde dat een vredesakkoord om het conflict tussen Azerbeidzjan en Armeniƫ op te lossen eindelijk klaar is voor ondertekening. Bakoe benadrukt echter dat Armeniƫ haar grondwet moet aanpassen om claims op de territoriale integriteit van Azerbeidzjan te laten vallen.
Jerevan heeft meerdere andere concessies gedaan. Zo heeft Pashinyan herhaaldelijk verklaard dat hij Karabach als Azerbeidzjaans grondgebied erkent. Bovendien zei hij eind mei dat, indien het Constitutioneel Hof het akkoord met Azerbeidzjan niet goedkeurt, hij de nodige grondwetswijzigingen zal initiƫren.
Om de betrekkingen met Ankara te verbeteren, is de Armeense premier zelfs bereid de kwestie van de genocide uit de discussies te verwijderen. “Ons officiĆ«le standpunt is dat internationale erkenning van de Armeense Genocide momenteel geen prioriteit is in ons buitenlands beleid”, vertelde hij in maart aan journalisten.
Jerevans motivatie voor een vredesverdrag komt voort uit economische factoren. Het versoepelen van grensbeperkingen met Turkije zal de groei in Armeense regioās grenzend aan Turkijes Kars en IÄdır aanzienlijk stimuleren. Daarnaast zal het verdrag de verbinding tussen Turkije en Azerbeidzjan via het Zangezur-corridor vergemakkelijken.
Ook voor Azerbeidzjan is het verdrag van groot belang, omdat een 40 km lange route door Armeniƫs Syunik-regio transportverbindingen zou creƫren tussen Azerbeidzjans westelijke gebieden en de exclave #Nachitsjevan.
Deze corridor bestond tijdens de Sovjetperiode, toen een snelweg en delen van de Transkaukasische spoorlijn Azerbeidzjan met Nachitsjevan verbonden. Na de val van de Sovjet-Unie en het uitbreken van het Karabach-conflict werd deze route echter afgesloten.
Cruciaal is dat de Zangezur-corridor essentieel is voor de snelle ontwikkeling van de Middelste Corridor, de meest directe transcontinentale spoorlijn die China met Europa verbindt via Centraal-Aziƫ, de Zuidelijke Kaukasus en Turkije.
Nikol Pashinyan is een bekwaam politicus die snel veranderingen in de stemming van de Armeense samenleving herkent. De bevolking is immers moe van de voortdurende blokkades en gefrustreerd door de beperkte economische vooruitzichten als gevolg van het transportembargo.
Deze strategie weerspiegelt de meest pragmatische keuze in het huidige geopolitieke en regionale landschap.