Een vraag die haast te groot is om te stellen: als vrijwel elk land ter wereld diep in de schulden zit – van de VS tot Japan, van Griekenland tot… ja, bijna iedereen – bij wie staan al die landen dan eigenlijk nog te boek? Het antwoord ontrafelt een merkwaardige economische realiteit.
Nationale schulden zijn immens. De VS schuldt bedraagt $33 miljard, Japan ruim 260% van haar BBP (Bruto Bnnenlands Product). Maar dit zijn geen leningen van Ă©Ă©n rijke buitenaardse bank. Schuldeisers zijn divers:
Burgers & bedrijven: Via staatsobligaties. Jouw Pensioenfonds kan schuldeiser zijn van je eigen overheid.
Andere landen: China houdt bijvoorbeeld veel Amerikaanse schuld.
Internationale instellingen: Het IMF, de Wereldbank, de ECB (Europese Centrale Bank).
Commerciële banken.
Kortom: de schuld is grotendeels onderling. Het is een gigantisch web van wederzijdse vorderingen en schulden, gedreven door geloof in toekomstige groei en het vermogen om rente te betalen – vaak met… nieuw geleend geld.
Filosoof expert – Dr. Elisa Vervaet (economische filosofie):
“De kernvraag raakt een fundamentele paradox van ons monetaire systeem”, stelt Vervaet. “Als iedereen schuldenaar is, wie is dan de uiteindelijke schuldeiser? Het antwoord is verontrustend eenvoudig Ă©n complex: wij hebben vooral schuld aan onszelf en aan de toekomst.
Het systeem rust op collectief vertrouwen. Geld is een belofte, schuld een uitgestelde verplichting. De ‘schuldeiser’ is vaak niet een entiteit, maar de abstracte verwachting van toekomstige waardecreatie. We lenen van de verwachte welvaart van morgen, om vandaag te kunnen functioneren.
De echte vraag is dus niet ‘bij wie’, maar: kunnen we die collectieve belofte aan de toekomst blijven nakomen? Is dit een duurzaam systeem, of bouwen we een virtuele piramide waarvan de top steeds onbereikbaarder wordt? De schuld is niet zozeer bij een ander, maar bij het beeld dat we van onze eigen toekomstige mogelijkheden hebben.”
CONCLUSIE: De schuldenparadox laat zien dat moderne economieën draaien op onderling vertrouwen en de gedeelde fictie dat de toekomst altijd meer oplevert dan het heden. De schuld is uiteindelijk een belofte aan onszelf – en de vraag is of we die kunnen blijven inlossen.