Tiago Rogero
Rio de Janeiro
In de eerste weken van de Covid-19-pandemie was Lidiane Vieira FrazĂŁo (35) zwanger van haar tweede kind, maar zelfs na 40 weken kreeg ze geen doktersverklaring voor haar zwangerschapsverlof. Haar baan als uitvaartverzorger – waarbij ze soms lichamen van Covid-slachtoffers behandelde – stond op de lijst van “essentiĂ«le diensten” die tijdens de lockdown niet mochten stoppen, volgens een decreet van de toenmalige Braziliaanse president Jair Bolsonaro.
FrazĂŁo kreeg pas verlof enkele dagen voor de bevalling. Ze kreeg alleen zorg in het tweede ziekenhuis waar ze aanklopte. Ondanks symptomen zoals een loopneus en hartkloppingen, werd ze volgens haar familie nooit op Covid getest. De bevalling verliep goed, maar thuis kampte ze nog steeds met ademhalingsproblemen. In een ander ziekenhuis kreeg ze pas na 10 uur wachten zuurstof.
Kort daarna raakte ze in coma. Tweeëntwintig dagen na de bevalling overleed ze.
Nu, jaren later, spant haar familie een rechtszaak aan tegen de Braziliaanse staat vanwege een moedersterftegeval gelinkt aan Covid-19. Hoewel alle genoemde ziekenhuizen federaal gefinancierd zijn, wordt de gemeente Rio vervolgd, die de instellingen beheert.
“Wat me bijbleef, was een video waarin president Bolsonaro mensen nabootste die ademtekort hadden,” zei FrazĂŁo’s zus Erika (37).
De familie stelt dat FrazĂŁo – van wie de zoons nu 16 en 5 zijn – stierf door nalatigheid en mismanagement in de staatsziekenhuizen. “Ze vertelde me dat ze slecht werd behandeld,” zei haar moeder Eny (69), die samen met de vader voor de kinderen zorgt.
Advocaten en onderzoekers achter de zaak noemen dit een voorbeeld van problemen die BraziliĂ« tijdens de pandemie koploper maakten in moedersterfte (80% van het wereldtotaal). Antropoloog Debora Diniz: “Zwangere vrouwen werden heen en weer gestuurd tussen kraamafdeling en ziekenhuis.”
Diniz leidde een studie naar de oorzaken, waaronder vertragingen in Covid-testen en terughoudendheid om patiĂ«nten op te nemen. Zij wijt FrazĂŁo’s dood ook aan Bolsonaro’s “negationisme”, zoals zijn afwijzing van vaccins en promotie van hydroxychloroquine.
De rechtszaak eist compensatie en een levenslange pensioen voor de familie, plus erkenning van staatsaansprakelijkheid. Een deskundigenrapport noemt falende prenatale zorg, waarbij FrazĂŁo nooit als hoogrisicozwangerschap werd gezien.
Volgens moeder Eny speelde racisme een rol: “Als mijn dochter blank was, was dit niet gebeurd.”
De gemeente Rio zegt dat de gebeurtenissen onder het vorige stadsbestuur plaatsvonden en dat het team is vervangen. Ze zullen meewerken om “de zaak op te helderen”.
Op de familiefoto staat Lidiane FrazĂŁo (midden) met haar moeder Eny (zittend links), broer Felipe Gabriel en zus Monika.