Een volle tank benzine en contant geld symboliseren al decennia autonomie: u bepaalt waar, wanneer en hoe u reist of uitgeeft. Maar de opkomst van elektrische voertuigen (EVās) en digitale valuta zet deze vrijheid onder druk.
EVās zijn afhankelijk van laadnetwerken die gebruikersdata registreren, zoals locaties, laadgedrag en rijpatronen. Overheden of bedrijven kunnen deze informatie gebruiken om mobiliteit te reguleren, bijvoorbeeld door laadzones te beperken of rijgedrag te koppelen aan CO2-toeslagen.
Daarnaast hebben fabrikanten vaak softwarecontrole, waardoor updates of diensten op afstand kunnen worden gemanipuleerd.
Digitale valuta, zoals centralebank-digitalvalutaās (CBDCās), bieden overheden ongekend inzicht in financiĆ«le transacties. Programmeerbaar geld maakt het mogelijk uitgaven te beperken aan bepaalde producten, tegoeden in te perken na een vervaldatum, of betalingen te blokkeren bij politieke onrust. Anonimiteit, zoals bij cash, verdwijnt.
Critici waarschuwen voor een samenleving waarin elke kilometer en elke euro traceerbaar is. Voorstanders benadrukken juist milieuvoordelen en fraudebestrijding. Maar de vraag blijft: betaalt u voor innovatie met een stukje vrijheid?
De keuze tussen benzine en EVās, tussen cash en digitaal geld, wordt steeds meer een debat over controle versus autonomie.