Wanneer de rechtspraak haar onafhankelijkheid verliest, merken niet alleen juristen dat, maar vooral journalisten en gewone burgers. Het probleem begint vaak onzichtbaar. Een redacteur die twijfelt of een kritisch artikel nog wel veilig is. Een burger die zijn mening inslikt, omdat hij niet zeker weet of de rechter hem zal beschermen als het misgaat.
In zo’n klimaat verandert persvrijheid langzaam van een recht in een risico. Journalisten gaan zichzelf censureren, niet omdat feiten ontbreken, maar omdat juridische procedures selectief worden ingezet. Kritische vragen kunnen ineens worden gezien als “bedreigend” of “ondermijnend”, terwijl ze juist de kern vormen van democratische controle.
Ook burgers voelen die druk. Op social media wordt kritiek voorzichtiger geformuleerd of helemaal niet meer gedeeld. Niet uit onverschilligheid, maar uit zelfbescherming. Als rechtspraak wordt ervaren als politiek gekleurd, verdwijnt het vertrouwen dat iedereen gelijk is voor de wet.
Het gevolg is een stille samenleving. Macht wordt minder gecontroleerd, misstanden blijven langer verborgen en wantrouwen groeit. Democratie verliest dan niet in één klap haar vorm, maar stukje bij beetje haar inhoud.
Deskundigen waarschuwen dat onafhankelijke rechtspraak geen luxe is, maar de ruggengraat van persvrijheid en vrije meningsuiting. Zonder dat fundament blijft vrijheid bestaan op papier, maar verdwijnt zij in het dagelijks leven.