De crisis in Venezuela overstijgt nationale grenzen en legt een fundamentele machtsstrijd bloot tussen de Verenigde Staten en China.
De aanhoudende crisis in Venezuela is uitgegroeid tot veel meer dan een regionaal conflict of een humanitaire noodsituatie. Wat zich afspeelt, is een botsing tussen drie onverenigbare strategische visies: die van Washington, Beijing en Caracas. Deze confrontatie fungeert als een vroege stresstest voor de internationale orde van de 21e eeuw, waarin de traditionele Amerikaanse dominantie wordt uitgedaagd door de opkomst van China als economische en geopolitieke grootmacht.
Voor de Verenigde Staten staat Venezuela symbool voor een poging om de Monroe-doctrine nieuw leven in te blazen.
Washington ziet het land als een testcase om te bewijzen dat afwijking van Amerikaanse voorkeuren – en samenwerking met China – een hoge prijs heeft. De strategie, vooral zichtbaar tijdens de Trump-periode, combineert economische sancties, diplomatieke isolatie en impliciete dreiging van militair ingrijpen. Het doel is ambitieus: regimewisseling, terugdringing van Chinese invloed en herstel van Amerikaanse dominantie in de Latijns-Amerikaanse energiesector.
China hanteert daarentegen een fundamenteel andere benadering. Beijing ziet Venezuela als strategische partner binnen zijn bredere Belt and Road-visie. Sinds 2007 heeft China tientallen miljarden dollars geïnvesteerd, grotendeels gedekt door toekomstige olieleveringen. Cruciaal daarbij is dat deze steun vrijwel geen politieke voorwaarden kent. Voor China staat niet alleen energiezekerheid op het spel, maar ook geloofwaardigheid: het vermogen om partners te beschermen tegen externe druk.
Venezuela zelf balanceert tussen overleving en afhankelijkheid. Het regime van president Nicolás Maduro leunt op Chinese, Russische en Iraanse steun om sancties en internationale isolatie te doorstaan. Die externe steun maakt een snelle politieke transitie onwaarschijnlijk, maar verlengt tegelijkertijd de economische en humanitaire crisis.
Het resultaat is een geopolitieke patstelling. Geen van de drie partijen kan zijn maximale doelen bereiken zonder onaanvaardbare concessies te doen. Daarmee is Venezuela verworden tot een proxy-slagveld waar niet alleen de toekomst van één land, maar ook de contouren van een multipolaire wereldorde worden uitgevochten.