In veel landen waar het staatsgeweld slachtoffers heeft gemaakt, is de juridische strijd niet geëindigd met een strafrechtelijk oordeel. Nabestaanden zoeken daarna erkenning, eerherstel én financiële compensatie – een proces dat vaak symbool staat voor het herstellen van moreel gezag.
De recente civiele claim in Suriname door advocaat Hugo Essed past in deze internationale lijn: “Het strafvonnis heeft recht gesproken. Nu moet Suriname ook recht dóen.”
Internationaal zijn er meerdere voorbeelden waarin staten compensatie toekenden. In Argentinië ontvingen de nabestaanden van de slachtoffers van de militaire junta (1976–1983) financiële vergoeding nadat de democratie was hersteld; de compensatie werd vastgesteld via wetgeving, met standaardbedragen per slachtoffer.
In Chili kregen families van de slachtoffers tijdens de dictatuur van Pinochet schadevergoeding, aangevuld met symbolische maatregelen zoals waarheidscommissies en publieke excuses.
Zuid-Afrika kende via de Waarheids- en Verzoeningscommissie (TRC) beperkte, maar officiële financiële reparaties toe aan slachtoffers van apartheid-gerelateerd geweld.
Duitsland heeft meerdere fondsen opgezet voor slachtoffers van naziterreur, waarbij schade werd vastgesteld op basis van medische, economische en psychologische gevolgen.
Er zijn echter ook voorbeelden van afwijzing. In de Verenigde Staten werden claims van nabestaanden van het Waco-incident (1993) grotendeels afgewezen, omdat de staat zich beriep op “soverigne immuniteit”. In Turkije zijn meerderheidsclaims rond politieke executies of verdwenen personen afgewezen wegens gebrek aan bewijs of om politieke redenen.
Hoe komt men tot financiële vaststelling? Juristen werken meestal met drie pijlers:
- Materiële schade – verloren inkomsten, medische kosten, uitvaartkosten.
- Immateriële schade – leed, trauma, reputatieschade; waarden variëren per rechtsstelsel.
- Symbolische compensatie – officiële erkenning, monumenten, excuses, publicatie van waarheidsbevindingen.
Daarnaast spelen precedenten een grote rol: eerdere uitspraken in mensenrechtenhoven (zoals het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens) bepalen vaak het richtbedrag.
In Suriname kan de zaak daarom niet los worden gezien van internationale normen: compensatie is niet enkel geld, maar een herstel van waardigheid.