Het IMF heeft recent een verklaring uitgegeven over de stand van zaken in Suriname. Nu Suriname 50 jaar onafhankelijkheid viert, bevindt het zich op een cruciaal moment. In de afgelopen jaren heeft het land op prijzenswaardige wijze de macro-economische stabiliteit hersteld en zijn institutionele kaders voor macro-economische beleidsvorming aanzienlijk verbeterd, vindt het IMF.
Aan de vooravond van een aanzienlijke olie hausse is het de taak van de autoriteiten om nu actie te ondernemen om de basis te leggen en de instellingen op te bouwen die nodig zijn om de nieuw verworven olierijkdommen van het land volledig te benutten. Door dit succesvol te doen, wordt ervoor gezorgd dat deze kostbare hulpbronnen efficiĆ«nt en productief worden gebruikt om de levensomstandigheden van de mensen materieel te verbeteren. Naarmate deze hulpbronnen de komende jaren worden ontwikkeld, zal het essentieel zijn om een āāvoorzichtige mix van fiscaal en monetair beleid te handhaven, het bestuur te verbeteren en de institutionele capaciteit te versterken.
De nieuwe regering, die in juli 2025 aantrad, erkent dat een dergelijk hervormingspakket noodzakelijk is om de gezondheidszorg, het onderwijs, de veiligheid, de infrastructuur, de diversificatie (bijvoorbeeld via toerisme en landbouw), het ondernemerschap en het groeipotentieel van het land te verbeteren. De groei is behoorlijk geweest en zal naar verwachting de komende jaren rond de 2-3 procent blijven. De goudproductie is dit jaar teleurstellend geweest, maar naar verwachting zal de economische activiteit in de toekomst in toenemende mate worden ondersteund door de ontwikkeling van het olieproject Block 58. De ontwikkeling van het veld is echter importintensief en er wordt een groot tekort op de lopende rekening verwacht in 2026-2028, gefinancierd door buitenlandse directe investeringen.
De dekking van deviezenreserves blijft toereikend als verzekering tegen externe schokken, vindt het IMF. De olieproductie van Block 58 zal naar verwachting in 2028 van start gaan, wat zal leiden tot een verdubbeling van het reĆ«le bbp in 2030. De macro-economische stabiliteit wordt uitgehold. Na primaire overschotten in 2022-2024 is de begrotingspositie verslechterd en zal naar verwachting in 2025 een primair tekort (op kasbasis en exclusief een noodzakelijke herkapitalisatie van de centrale bank) van ongeveer 1 procent van het bbp noteren, maar met een aanzienlijke toename van de betalingsachterstanden van leveranciers. Deze begrotingsexpansie vĆ³Ć³r de verkiezingen heeft geleid tot een aanzienlijke vermindering van de kassaldi van de overheid en de daaruit voortvloeiende liquiditeitsinjectie heeft de wisselkoers onder druk gezet. Deze factoren en de fiscale impuls voor de vraag hebben de inflatie doen toenemen (van ongeveer 6 procent eerder dit jaar tot meer dan 10 procent).
Elektriciteitssubsidies moeten worden afgeschaft, meent het IMF, om de middelen te verschaffen die nodig zijn voor de financiering van sociale bijstand en groeibevorderende investeringen. Met name de automatische koppeling tussen tarieven en de kosten van elektriciteitsproductie, die in 2024 is ingevoerd, moet worden hersteld en de elektriciteitsprijzen moeten blijven stijgen om kostendekkend te zijn. Hoewel de uitgaven voor sociale bijstand de afgelopen jaren zijn verdubbeld, zijn er aanzienlijke lekken. Om dit aan te pakken, herzien de autoriteiten de bestaande sociale programma’s om middelen vrij te maken voor uitbreiding van de dekking en verbetering van de toereikendheid van de uitkeringen.
Bovendien zou overwogen kunnen worden om de middelen die vrijkomen door de schuldoperatie te gebruiken om de voorraad achterstallige betalingen aan leveranciers te verminderen.
Er is een dringende behoefte aan het versterken van de transparantie en anti-corruptiecontroles voorafgaand aan de stijging van de koolwaterstofinkomsten.
De nieuwe aanbestedingswet moet onmiddellijk worden geĆÆmplementeerd. Deze vereist de publicatie van alle aanbestedingen, aanbestedingscontracten, namen van de gegunde entiteiten en hun economische eigenaren, en de namen van de overheidsfunctionarissen die de contracten gunnen. Het vereist ook ex-post validatie van de levering van de gecontracteerde dienst. Staatsbedrijven moeten onderworpen worden aan sterkere waarborgen.
Het monetaire en wisselkoersbeleid moet zich heroriƫnteren op reservegelddoelstellingen om de prijsstabiliteit te behouden. De centrale bank moet duidelijke reservegeld doelstellingen vaststellen voor het komende jaar en moet ernaar streven deze doelstellingen te bereiken door openmarkttransacties uit te voeren, ongeacht de rentekosten van sterilisatie.
De Centrale Bank zou renteplafonds moeten afschaffen, zodat de markt de rentetarieven kan bepalen om doelstellingen te halen en de monetaire transmissie te verbeteren.
De autoriteiten kunnen helpen het ondernemingsklimaat te verbeteren. Institutionele hervormingen om de oliehausse te beheersen, vormen een cruciale voorwaarde voor het aanpakken van ontwikkelingsproblemen. Exporteurs en investeerders wijzen echter op een belangrijke beperking: inefficiƫntie van de overheid en de regelgeving, met name bureaucratische vertragingen.
Meer in het algemeen suggereert internationale ervaring dat structurele hervormingen, zoals verbeteringen in menselijk en fysiek kapitaal en de regelgeving, grotere voordelen opleveren dan industrieel beleid zoals speciale economische zones. Al met al is de verklaring van het IMF zeer uitgebreid en is het een houvast om hiermee verder te gaan.