Het straatbeeld van de Surinaamse jeugd is in enkele decennia drastisch veranderd. Waar vroeger de klanken van traditionele spelen als djoel, djompo foetoe, touwtje springen en bons bak (knikkeren) de wijken vulden met gelach, gekraak en gejoel, heerst nu vaak de stilte van gebogen hoofden boven een glanzend scherm.
De traditionele spelletjes waren meer dan tijdverdrijf. Ze vormden een sociale leerschool waarin kinderen verdraagzaamheid, hulpvaardigheid en samenwerking ontwikkelden. Op blote voeten renden ze achter elkaar aan, deelden vreugde en frustratie, en leerden spelenderwijs omgaan met winnen en verliezen. Het was een fysieke, maar ook emotionele binding die de gemeenschap versterkte.
Vandaag de dag lijkt die binding te vervagen. Smartphones, soms met moeite aangeschaft, zijn het nieuwe middelpunt van de jeugdige aandacht. Het lachen en praten met elkaar maakt plaats voor swipen en scrollen. Onderlinge gesprekken worden schaars, en het spontane plezier van samen spelen wordt ingeruild voor digitale prikkels.
Sociologen wijzen erop dat deze verschuiving niet uniek is voor Suriname, maar wereldwijd zichtbaar. Toch krijgt het hier een eigen lading: in een samenleving waar gemeenschapszin traditioneel hoog in het vaandel stond, voelt het gemis van fysieke spelmomenten extra scherp. Ouders en opvoeders vragen zich af hoe de balans kan worden hersteld tussen moderne technologie en de waarde van samen spelen.
De vraag is niet of smartphones moeten verdwijnen – ze zijn een integraal onderdeel van het leven geworden – maar hoe de jeugd opnieuw kan worden gestimuleerd om elkaar te ontmoeten buiten het scherm. Initiatieven zoals buurtspelen, sportactiviteiten en culturele workshops kunnen een brug slaan tussen traditie en moderniteit. Want uiteindelijk gaat het om meer dan spelletjes.
Het gaat om het behoud van een sociale erfenis waarin lachen, praten en samen bewegen de fundamenten vormen van een verbonden samenleving.