Er is een bezoek van het Nederlandse koningshuis gepland voor Suriname. Dat maakt de nodige tongen los. Nu lezen we dat de nationale reparatiecommissie een gesprek wil hebben met de koning die hier zal zijn. Dat is mooi en leuk allemaal, maar wat zal het opbrengen voor Suriname. Het is al enkele keren dat de koning en andere politici in Nederland excuses hebben aangeboden voor de baldadigheden die ze hier in ons land hebben uitgehaald, toen ze eigenaren waren van dit stukje aardbol.
Die excuses waren gericht op het eigen belang van de Nederlandse poltici en het koningshuis: ze waren waarschijnlijk gericht tegen de eigen donkere onderdanen uit het wingewest, althans het was gericht aan de toehoorders die ter plekke in Amsterdam aanwezig waren. Het was bedoeld om de rust in Nederland te bewaren. Welbeschouwd waren de excuses uitgesproken door de Nederlandse regering en/of het koningshuis aldaar ongeadreseerd. Ze waren in het luchtledige, dus āto whom it may concernā. En de kanttekeningen die we daarbij maakten zijn nog steeds relevant.
Ook op Keti Koti-dag dit jaar zijn symbolische niet overtuigende verklaringen afgelegd. De Surinaamse gemeenschap in Suriname en Nederland herdacht op 1 juli 2025 het feit dat op 1 juli 1863 de prclamatie van de afschaffing van de slavernij in is gegaan. Op die dag begon een periode van 10 jaar van Staatstoezicht waarin van de tot slaaf gemaakten werd verlangd dat ze arbeid bleven verrichten op de plantages. In 1808 had het Britse “tussenbestuur” de slavenhandel in Suriname reeds verboden. Het duurde tot 1863 voordat de slavernij in Suriname werd afgeschaft. Slavernij werd in de Britse koloniĆ«n in 1833 en in de Franse koloniĆ«n in 1848 afgeschaft.
Volgens het Nederlandse Centraal Bureau voor de Statistiek werden 34.800 tot slaaf gemaakte personen in Suriname op 1 juli 1863 formeel in vrijheid gesteld. Interne en externe factoren leidden ertoe dat de slavernij in Suriname werd afgeschaft. Een externe factor was de afschaffing van de slavernij in de naburige Engelse en Franse koloniƫn en een interne factor was het wegvluchten van slaven. Zij vluchtten naar gebieden of landen waar de slavernij was afgeschaft, bijvoorbeeld naar Brits-Guiana en Frans-Guyana.
Voor de afschaffing van de slavernij had men te kampen met problemen zoals marronage en achteruitgang van bepaalde plantages, die werden aangevallen.
De Nederlandse autoriteiten hebben hun excuses aangeboden voor het houden en uitbuiten van slaven, maar deze excuses waren niet duidelijk gericht aan mensen. Het waren āongeadresseerdeā excuses. Daarmee onthouden de nazaten van de slavenmeesters, -halers en -houders, de voorouders het menselijk gezicht, omdat ze de nazaten niet (als) persoon(lijk) benaderen. De excuses zijn hol, omdat het alleen een afzender heeft en geen ontvangers. De ontvangers hebben zich voor de gek gehouden door zich uit eigen beweging als geadresseerde te beschouwen. Het basale respect vanuit de Nederlandse regering ontbreekt nog totaal, en dat blijkt ook uit de wijze waarop men de nazaten hier in Suriname laat bedelen voor een visum om naar Nederland af te reizen voor familiebezoek. Het Nederlandse is nog steeds het meest wrede geweest in de slavernij, ook nu laten ze zich gelden.
De Surinaamse regeringen moeten en de nationale reparatiecommissie die gekenmerkt wordt door slapte, dienen harder aan de bel te trekken.
Suriname zit nog met een schuldenlast die enige tijd terug is veroorzaakt. Die schuldenlast van de kleine voormalige koloniƫn hebben te maken met hun koloniaal verleden. Suriname moet het 10-puntenplan van de Caricom steeds ondersteunen en aanhalen. De schuldenlast van de Caricom-landen staat hierin ook in. Het staat als nummer 10 op de lijst maar het moet eigenlijk op nummer 1.
Op de 10 punten gaan we vandaag hier kort in. Caribische regeringen die uit slavernij en kolonialisme zijn voortgekomen, hebben de enorme crisis van gemeenschapsarmoede en institutionele onvoorbereidheid op ontwikkeling geƫrfd. Deze regeringen zijn nog steeds dagelijks bezig met het opruimen van de koloniale puinhoop om zich voor te bereiden op ontwikkeling. Dat geldt ook helemaal voor Suriname. De druk van ontwikkeling heeft regeringen ertoe aangezet de last te dragen van overheidsverantwoordelijkheid en sociaal beleid dat is ontworpen om de koloniale erfenis aan te pakken. Dit proces heeft ertoe geleid dat staten onhoudbare staatsschulden hebben opgebouwd die nu hun fiscale valkuil vormen. Suriname heeft een van de hoogste staatsschulden, alhoewel in de afgelopen jaren het behoorlijk is afgenomen. We hebben nog een aanzienlijke staatsschuld.
Deze schuldencyclus van de Caribbean is volgens de Caricom toe te schrijven aan de imperialistische regeringen die geen duurzame poging hebben gedaan om de slopende koloniale erfenis aan te pakken. Steun voor de betaling van binnenlandse schulden en kwijtschelding van internationale schulden zijn noodzakelijke herstelmaatregelen is het standpunt van de Caricom.
Kwijtschelding van 54 landen met zware schulden is noodzakelijk volgens het UNDP, omdat ze het anders niet zullen redden. Suriname behoort ook tot die 54 landen. Het genezingsproces voor slachtoffers en nakomelingen van de tot slaaf gemaakten en slavenhouders vereist als voorwaarde een oprechte, formele verontschuldiging van de Europese regeringen. Sommige regeringen die weigeren excuses aan te bieden, hebben ter plekke spijtbetuigingen uitgegeven. Vele regeringen hebben gerichte verklaringen aan de koloniƫn gericht, ze praten over herstelbetalingen en hebben visumverplichtingen afgeschaft.
De Nederlandse regeringen die uitgaan van witte suprematie gaan niet zo ver. Ze hebben alleen ongeadresseerde verontschuldigingen aangeboden voor het Nederlands slavernijverleden. Zulke verklaringen erkennen, volgens de Caricom, niet dat er misdaden zijn gepleegd en vormen een weigering om verantwoordelijkheid te nemen voor dergelijke misdaden.
Alleen een expliciete, formele verontschuldiging is voldoende.