De opbouw van de militaire aanwezigheid in de Caribische wateren houdt de gemoederen in onze regio bezig. De Caribische regio is tot nu toe gevrijwaard gebleven van gewapende conflicten. Hooguit is er bendegeweld in bepaalde landen zoals Jamaica en Trinidad en regelmatig ook in Haïti.
Hoe kijken verschillende analisten aan tegen deze opbouw van Amerikaanse militaire aanwezigheid in de Caribische zee? We kijken wat naar hoe internationale media daar tegen aankijken.
De Miami Herald meldde op 2 oktober dat bronnen meldden dat de Amerikaanse inspanningen de drukke “Caribische route” “effectief hadden stilgelegd” voor de geschatte jaarlijkse zendingen van 350 tot 500 ton cocaïne uit Venezuela in 2024. Volgens de Miami Herald is het “doel van de campagne financieel: het afsnijden van de drugsinkomsten die de loyaliteit van de Venezolaanse leger- en politiecommandanten in stand houden, van wie velen ervan worden beschuldigd rechtstreeks te profiteren van drugshandel.” Drugshandel via oudere lucht- en landroutes vanuit Colombia is duurder dan zeetransporten, en bronnen zeiden dat de Venezolaanse “inkomsten uit drugshandel direct worden bedreigd, en dat dit de cohesie van de militaire elite in gevaar brengt”, waarbij “de autoriteiten overgaan tot hogere belastingen en afpersing van bedrijven om het veiligheidsapparaat van de staat draaiende te houden.”
Volgens The Economist “denken weinigen … dat drugs het enige, of zelfs maar het belangrijkste, doel van de operatie zijn”. Fentanyl veroorzaakt de meeste doden in de VS. Het wordt bijna volledig “in Mexico gesynthetiseerd en over land naar het noorden wordt gesmokkeld” en dat “het materieel” – bijvoorbeeld destroyers – “niet geschikt is voor de taak” van drugsbestrijding. Volgens The Economist “is dit alles het meest logisch als het hoofddoel is om Maduro te choqueren, de Venezolaanse oppositie te steunen of zelfs een opstand binnen de Venezolaanse strijdkrachten aan te wakkeren – misschien aangemoedigd door die recent verdubbelde beloning.”
Deskundigen die met Reuters en de BBC spraken, omschreven de inzet als kanonneerboot diplomatie en bronnen binnen de regering-Trump verklaarden dat het waarschijnlijke doel was om druk uit te oefenen op de regering-Maduro.
The New York Times meldde dat een groep functionarissen, onder leiding van de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur en minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, aandrong op een militaire campagne om Maduro van de macht te verdrijven. Leden van de Venezolaanse oppositie vertelden de New York Times dat ze met de regering van Trump hebben samengewerkt aan een plan voor de eerste honderd uur na de afzetting van Maduro.
We lezen verder dat volgens PBS Trump het leger inzet om kartels te bestrijden die hij ervan beschuldigt fentanyl en andere illegale drugs naar de VS te smokkelen en geweld in Amerikaanse steden aan te wakkeren. De regering heeft “geen signalen afgegeven voor een geplande landinvasie” – The Guardian stelde eveneens dat “veel experts sceptisch zijn over de plannen van de VS voor een militaire interventie” in Venezuela.
Deskundigen die met de BBC spraken, verklaarden dat de aanvallen mogelijk illegaal was volgens het internationale zeerecht en de mensenrechten. Hoewel de VS geen ondertekenaar is van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee, was het Amerikaanse beleid eerder om “te handelen in overeenstemming met de bepalingen ervan”; landen mogen zich niet bemoeien met schepen in internationale wateren, behalve in gevallen zoals een achtervolging buiten de territoriale wateren van een land.
Rechtenprofessor Mary Ellen O’Connell zei dat de aanval “fundamentele beginselen van het internationaal recht schond”. Luke Moffett van Queen’s University Belfast, eveneens hoogleraar rechten, stelde dat een aanval op het schip zonder grond van zelfverdediging een buitengerechtelijke executie zou kunnen zijn. BBC News stelde dat “er ook nog vragen blijven bestaan over de vraag of Trump zich heeft gehouden aan de War Powers Resolution, waarin staat dat de president ‘in elk mogelijk geval overleg moet plegen met het Congres voordat de strijdkrachten van de Verenigde Staten aan de vijandelijkheden worden toegevoegd'”.
Volgens The New York Times verklaarden “specialisten in oorlogsrecht en uitvoerende macht” dat Trump “het leger had ingezet op een manier waarvoor geen duidelijk juridisch precedent of basis bestond”. Rechtenprofessor Gabor Rona betoogde in een artikel in Lawfare van 2 oktober dat, hoewel hij het met andere analisten eens was dat de aanvallen onrechtmatig waren, ze een voorspelbare overschrijding van de grenzen weerspiegelden, die volgde op de precedenten die waren ontstaan tijdens de regeringen van George W. Bush, Barack Obama en Joe Biden na de aanslagen van 11 september. Over de aanval van 2 september bijvoorbeeld zei Geoffrey Corn, voormalig senior adviseur oorlogsrecht van het Amerikaanse leger, dat er een legitieme manier is om een drugsschip dat vanuit Venezuela, mogelijk naar Trinidad, op weg is, te karakteriseren als een daadwerkelijke of dreigende gewapende aanval op de Verenigde Staten, die deze militaire reactie rechtvaardigt.
Ten slotte, volgens de Financial Times waren de aanvallen bedoeld om leden van de Venezolaanse regering onder druk te zetten om af te treden of een machtsoverdracht te bewerkstelligen. Dit moest gebeuren door te laten zien dat het Amerikaanse leger in staat was om burgers gevangen te nemen of te doden door middel van gerichte aanvallen.
We zien dus dat er geanticipeerd wordt op nog meer ingrijpende acties vanuit de Amerikanen in Venezuela. De Caribbean raakt in deze zaak betrokken via Trinidad en ook Guyana. Suriname is er dus met de neus bovenop en zal dus een strategie moeten bedenken binnen de Caricom om oorlog te voorkomen.