In een samenleving met vele etniciteiten, zoals de onze, wegen woorden zwaarder dan men vaak beseft. Een verslaggever die onlangs tijdens een persconferentie sprak over “etnische zuivering” bij het benoemen of vervangen van personen in de regering, gebruikte een term die historisch beladen en uiterst gevoelig is.
Wat betekent “etnische zuivering”?
Etnische zuivering verwijst naar het systematisch verwijderen — vaak door middel van geweld, deportatie of intimidatie — van een bepaalde etnische of religieuze groep uit een gebied, om dat gebied “etnisch zuiver” te maken. De term werd wereldwijd bekend tijdens de oorlog in het voormalige Joegoslavië (1992–1995), toen Servische milities duizenden Bosnische moslims verdreven en vermoordden. Ook in Rwanda (1994) en in delen van Myanmar (tegen de Rohingya) vond dit gruwelijke verschijnsel plaats. Het gaat hier dus om misdaden tegen de menselijkheid, vaak gepaard met massamoord en genocide.
Het gevaar van verkeerde woorden
Wanneer een journalist of politicus zo’n term lichtvaardig gebruikt om politieke benoemingen of beleidskeuzes te beschrijven, kan dat ernstige schade aanrichten. Het kan gevoelens van wantrouwen, angst of vijandigheid aanwakkeren tussen bevolkingsgroepen en bestaande breuklijnen verdiepen.
In een multi etnische samenleving als Suriname, waar harmonie en respect de basis vormen, is het gebruik van zulke termen niet alleen onjuist maar ook onverantwoord.
Een beter alternatief
Dezelfde vraag had kunnen worden gesteld zonder de emotionele en historische lading. Men had bijvoorbeeld kunnen vragen:
“Hoe verantwoordt de regering het vervangen van bepaalde functionarissen, en welke criteria worden daarbij gehanteerd?”
Dat is een journalistiek correcte en kritische vraag, zonder dat het beschuldigingen van etnische haat of misdaden oproept.
Commentaar
De kracht van journalistiek ligt in precisie en verantwoordelijkheid. Wie spreekt, beĂŻnvloedt. Daarom hoort elke verslaggever niet alleen een ruime woordenschat te hebben, maar ook kennis van de betekenis en impact van woorden. In tijden van spanningen is taal Ăłf olie op het vuur, Ăłf water dat blust. Een goede journalist kiest altijd voor het laatste.