President Jennifer Simons heeft gereageerd op de recente Amerikaanse aanvallen tegen vermeende drugskartels in Caribische wateren door te stellen: “Aan standrechtelijke executies doen wij niet.” De VS rechtvaardigt dergelijke aanvallen als “lethal strikes”, maar de grens tussen zelfverdediging en buitengerechtelijke moord blijft vaag.
Historisch besef en politieke erfenis
In Suriname ligt het onderwerp gevoelig. Tijdens het militaire bewind in de jaren tachtig vonden de beruchte Decembermoorden van 1982 plaats — een daad van standrechtelijke executie waarbij vijftien tegenstanders van het regime werden gedood. Voor deze misdaad zijn later onder meer Desi Bouterse en vier anderen veroordeeld; drie zitten nog vast, één is voortvluchtig.
Toen Jennifer Simons als voorzitter van De Nationale Assemblee (2010–2020) de Amnestiewet presenteerde en liet aannemen, was dat een politieke poging om de verantwoordelijken alsnog juridische bescherming te bieden. Die wet werd later door het Hof van Justitie vernietigd. Toch blijft er een morele en politieke verantwoordelijkheid rusten op haar schouders: niet omdat zij de misdaden beging, maar omdat zij trachtte de gevolgen ervan terug te draaien.
Internationale context
Standrechtelijke executies zijn wereldwijd veroordeeld, maar ze komen nog steeds voor. In landen als Iran, Noord-Korea, Myanmar, Soedan, Syrië, Rusland en tijdens conflicten in Latijns-Amerika zijn gedocumenteerde gevallen bekend waarbij regimes politieke tegenstanders of gevangenen zonder proces hebben geëxecuteerd.
Commentaar
Vanuit dat historisch en moreel perspectief had president Simons wellicht beter kunnen zeggen:
“Wij doen geen standrechtelijke executies meer.”
Die kleine toevoeging — “meer” — zou getuigen van erkenning van het verleden en respect voor slachtoffers. Het zou ook de geloofwaardigheid versterken van haar morele afwijzing van geweld zonder rechtsgang. Want wie zelf deel was van een politiek tijdperk dat gerechtigheid trachtte te neutraliseren, draagt een blijvende verantwoordelijkheid om het recht te verdedigen, niet om het te herschrijven.