De cijfers in de tabel tonen opvallende verschillen tussen het totaal aantal partijstemmen en de persoonlijke stemmen op de lijsttrekker. Zo behaalde de NDP 93.459 stemmen, waarvan 41.694 op de lijsttrekker — goed voor 44,61%. De VHP-lijsttrekker kreeg zelfs 45.843 van de 86.912 stemmen, een aandeel van 52,75%. De ABOP springt er nog sterker uit met 60,30%. Op het eerste gezicht lijkt dat een bewijs van de persoonlijke aantrekkingskracht van deze leiders. Toch plaatsen politieke analisten daar een belangrijke kanttekening bij.
Volgens deskundigen is het een misvatting om lijsttrekkerstemmen automatisch te zien als persoonlijke steun. In werkelijkheid zijn ze vaak het gevolg van technische en psychologische factoren bij het stemproces. Veel kiezers kiezen uit gewoonte of gemak voor de eerste naam op de lijst, meestal de lijsttrekker, zonder dat dit een bewuste voorkeur voor die persoon betekent.
Bij de laatste verkiezingen speelde dat effect sterker dan ooit. Het stembiljet was ongewoon groot, met een recordaantal partijen en kandidaten. Bovendien werd er geklaagd over het kleine lettertype, wat het lezen bemoeilijkte — vooral voor oudere stemmers. Om geen fouten te maken of ongeldige stemmen te riskeren, kozen velen daarom voor de overzichtelijke en veilige optie: de lijsttrekker.
Daarnaast speelt partijloyaliteit een grote rol. In Suriname stemmen veel mensen in de eerste plaats op hun partij, niet op individuen. De lijsttrekker wordt dan automatisch de drager van die collectieve partijstem. Dit verklaart waarom bij partijen met sterke structuren en herkenbare symboliek, zoals de VHP en NDP, de lijsttrekkerstemmen hoog liggen, terwijl kleinere partijen of minder gevestigde lijsten lagere percentages scoren.
Ook bij de ABOP is het hoge aandeel (60,3%) te verklaren: niet alleen vanwege de persoonlijke bekendheid van de leider, maar ook door de sterke identificatie van de achterban met één gezicht, dat symbool staat voor de hele partij. Bij de NPS, A20 en BEP zien we het omgekeerde — daar zijn de lijsttrekkerstemmen relatief laag, wat duidt op een meer gespreide aanhang of op beperkte zichtbaarheid van de lijsttrekker zelf.
Conclusie:
Het hoge percentage lijsttrekkerstemmen is dus geen directe afspiegeling van populariteit of persoonlijke invloed. Het weerspiegelt eerder praktisch stemgedrag, partijtrouw en visuele beperkingen van het stembiljet. De komende verkiezingen zullen uitwijzen of deze trend zich doorzet, of dat kiezers bewuster individuele kandidaten gaan kiezen naarmate de politieke educatie en het stemproces verbeteren.