De Stichting 8 December 1982 heeft scherp gereageerd op uitspraken tijdens de NDP-herdenkingsbijeenkomst ter gelegenheid van de 80ste geboortedag van Desi Bouterse. Volgens de organisatie vormen de opmerkingen over het 8 decemberproces “een grove aantasting van de rechtsstaat” en “een flagrante belediging voor de nabestaanden van de slachtoffers.”
Onafhankelijk process
In een verklaring stelt de stichting dat het vonnis tegen de veroordeelden tot stand kwam na een onafhankelijk en zorgvuldig proces, bevestigd door de hoogste rechterlijke instanties. “Het blijft in juridische zin onomstotelijk en bindend”, aldus voorzitter Sunil Oemrawsingh. “Gratie is geen instrument om recht te buigen naar partijpolitieke belangen, maar een uitzondering die enkel op humanitaire gronden kan worden toegepast en die zijn hier niet aanwezig.”
De organisatie vindt het moreel verwerpelijk dat de misdaden van 8 december worden afgedaan als een “politiek proces” of dat veroordeelden tot “kameraden” worden verheven. Ze roept president Simons op zich niet te laten meeslepen door politieke druk en te waken over het gezag van het presidentschap. “De rechtsstaat staat niet ter discussie; gerechtigheid voor de slachtoffers is niet onderhandelbaar”, benadrukt Oemrawsingh.
Achtergrond
De reactie volgt op uitspraken van advocaat Irvin Kanhai, die tijdens de NDP-herdenking bevestigde dat hij een gratieverzoek heeft ingediend voor vier veroordeelden: Ernst Gefferie, Stephanus Dendoe, Benny Brondenstein en de voortvluchtige Iwan Dijksteel. Zij werden in december 2023 tot vijftien jaar gevangenisstraf veroordeeld voor hun rol in de moorden van 8 december 1982.
Kanhai noemde de mannen “onterecht veroordeeld” en “kameraden”, en stelde dat hij nog geen reactie heeft ontvangen van de regering.
NDP-ondervoorzitter Ramon Abrahams herhaalde tijdens dezelfde bijeenkomst dat de partij het 8 decemberproces blijft zien als een politiek proces en sprak de ambitie uit om “de kameraden te bevrijden.” Met deze uitspraken is het debat over gerechtigheid, politiek en de nalatenschap van de Decembermoorden opnieuw opgelaaid — meer dan veertig jaar na de tragedie die de Surinaamse rechtsstaat blijvend heeft getekend.
Hieroder de tekst van de verklaring van de Stichting 8 December 1982
Geen gratie voor Decembermoordenaars
De Stichting 8 December 1982 verwerpt categorisch het gratieverzoek dat door advocaat Irvin Kanhai is ingediend namens vier veroordeelden in het 8 decemberstrafproces. Dit verzoek is een directe aanval op de rechtsstaat en een poging om de waarheid en gerechtigheid opnieuw te vertrappen.
Het is overduidelijk dat de oude garde van de NDP achter dit verzoek zit en probeert de president onder druk te zetten om veroordeelde moordenaars vrij te krijgen. Het gaat hier niet om vergissingen of lichte vergrijpen, maar om de koelbloedige moord op vijftien burgers die zich verzetten tegen dictatuur en onrecht.
Volgens de Stichting is het uiterst zorgwekkend dat de president zonder kritiek aanwezig was terwijl de rechterlijke macht publiekelijk werd aangevallen door te beweren dat zij een “politiek proces” zou hebben gevoerd. Dit is niet alleen onjuist, maar ook gevaarlijk. Internationale organisaties zoals de Verenigde Naties (VN), de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en Amnesty International hebben de onafhankelijkheid en zorgvuldigheid van het 8 decemberstrafproces juist bevestigd.
Als de president nu de weg inslaat van politiek beschermen van daders van mensenrechtenschendingen, dan is er geen sprake meer van hervorming, maar van het voortzetten van een “no kenki a”-systeem: een systeem waarbij de staat wordt ingezet om het recht te ondermijnen en onrechtmatige wetten boven gerechtigheid te plaatsen.
De vonnissen zijn tot stand gekomen na een onafhankelijk en jarenlang proces waarin de verdachten alle kansen hebben gekregen. Gratie zou neerkomen opstraffeloosheid en zou het gezag van de rechterlijke macht ondergraven.
Nabestaanden hebben na decennia eindelijk gerechtigheid gekregen. Gratie zou dit tenietdoen en de waarde van mensenlevens opnieuw reduceren tot politieke onderhandeling.
Een president die toegeeft aan druk van de NDP-top verraadt de fundamenten van de democratie en bevestigt de oude cultuur van macht boven recht.
De Stichting stelt dat gratie voor de daders van de Decembermoorden de lakmoesproef wordt voor het rechtsstatelijk gehalte van deze coalitieregering. Het antwoord op dit verzoek zal bepalen of Suriname kiest voor recht en gerechtigheid, of dat het terugvalt in de oude praktijk waarin de staat het recht onderdrukt om misdaden te beschermen.
De Stichting 8 December 1982 roept de president en de coalitie daarom op om resoluut te weigeren mee te werken aan dit verzoek. De samenleving moet erop kunnen vertrouwen dat moordenaars hun straf uitzitten. Punt.
Sunil Oemrawsingh
Voorzitter Stichting 8 December 1982