Loop een willekeurige winkel in Suriname binnen en de schappen puilen uit van de felgekleurde, goedkope plastic sponzen. Ze zijn makkelijk, snel versleten en belanden daarna linea recta bij het afval. Niemand staat erbij stil dat die vrolijke schuimblokken een bron zijn van microplastics en onnodige vervuiling. Echter heeft Suriname een prachtig, lokaal en volledig natuurlijk alternatief. De sponskomkommer – beter bekend als luffa.
De sponskomkommer is een tropische klimplant die uitstekend gedijt in ons klimaat. Jonge vruchten kunnen als groente gegeten worden. Rijpe, gedroogde vruchten leveren een stevige, vezelige structuur. Precies die structuur maakt de luffa ideaal als natuurlijke spons.
Gedroogd en schoongemaakt verandert de vrucht in een multifunctioneel hulpmiddel:
- In de keuken als afwasspons
- In de badkamer als scrub- en badspons
- In het huishouden voor lichte schoonmaak
- En dat alles zonder een gram plastic.
Binnen de Hindostaanse gemeenschap in Suriname was het gebruik van luffa vroeger heel gewoon. Het hoorde bij het dagelijks leven, net als kokosvezelborstels en andere natuurlijke hulpmiddelen. Helaas is die kennis en gewoonte in de loop der tijd verdrongen door de opkomst van goedkope, geïmporteerde plastics. Tegenwoordig vind je luffa’s nog wel in bepaalde winkels, maar vooral als dure cosmetische “scrubspons”, bijna een luxeproduct.
Waarom terugbrengen?
Milieuvriendelijk: volledig biologisch afbreekbaar, geen afvalberg, geen microplastics.
Gezond: geen chemische toevoegingen of kunstmatige geurstoffen.
Betaalbaar: een plant kan meerdere sponzen opleveren; met lokale teelt kan de prijs laag blijven.
Zelfvoorzienend: we hoeven niets te importeren, Suriname kan dit product gewoon zelf produceren.
En wat bij hardnekkig vuil?
Soms heb je iets grovers nodig – bijvoorbeeld om een aangebrande pan schoon te krijgen. Gelukkig hoeft dat nog steeds niet met een plastic schuurspons:
- Ijzeren schuursponsjes (staalpads): werken zeer goed en roesten uiteindelijk weg zonder schadelijke resten. Geen microplastics, wel sterk schuurvermogen.
- Kokosvezel-sponzen: grof, plantaardig en volledig composteerbaar.
Een kans voor Suriname
De herintroductie van de sponskomkommer is niet alleen een stap richting milieubewust leven, maar ook een economische kans. Lokale boeren of kleine ondernemers zouden luffa’s kunnen verbouwen, drogen en bewerken tot gebruiksklare sponzen. Daarmee wordt een duurzaam alternatief geboden voor plastic rommel, terwijl tegelijkertijd werkgelegenheid en trots op lokale producten wordt gestimuleerd.
De sponskomkommer is geen vergeten curiositeit, maar een praktisch en toekomstgericht product dat helemaal past bij de roep om duurzaamheid en minder plastic. Samen met andere natuurlijke schuuropties kunnen we ons huishouden volledig plasticvrij maken.
Tijd dus om de sponskomkommer weer op de kaart te zetten. Voor een schoner huishouden, een schoner milieu en een toekomst waarin we minder afhankelijk zijn van plastic.