Bij haar ontmoeting met de Nederlandse demissionaire premier Dick Schoof heeft president Jennifer Geerlings-Simons duidelijk gemaakt dat herstelbetalingen voor het slavernijverleden geen agendapunt waren. Mogelijk zal dit ook niet spelen bij het geplande bezoek van koning Willem-Alexander aan Suriname.
Volgens Simons is het verstandig om geen energie te steken in een proces dat nog jaren kan duren. Zij zegt letterlijk dat “wij ons gezicht moeten wassen en verder gaan”. Daarmee bedoelt ze dat Suriname zich niet moet vastbijten in het verleden, maar zichzelf moet reinigen van wrok en pijn, en vooruit moet kijken naar ontwikkeling en samenwerking in het nu.
Het Caricom-verband
Toch heeft Simons benadrukt dat herstelbetalingen niet vergeten zijn, maar thuishoren binnen het Caricom-verband. Caricom (de Caribische Gemeenschap) heeft een collectief plan opgesteld, de “Caricom Reparations Commission”, die herstelmaatregelen eist van Europese landen die betrokken waren bij slavernij en kolonialisme. Daarin wordt niet alleen geld gevraagd, maar ook investeringen in onderwijs, gezondheidszorg en ontwikkeling. Suriname sluit zich daarbij aan, in plaats van een solistische strijd te voeren.
Historische schuld van Nederland
Nederland heeft historisch gezien één van de zwaarste slavernijverledens. Vanaf de 17e eeuw voerde de West-Indische Compagnie (WIC) honderdduizenden Afrikanen naar de plantages in Suriname en het Caribisch gebied. Tienduizenden stierven onderweg tijdens de Middenpassage door ziekte, honger of mishandeling. Velen die Suriname wel bereikten, stierven vroegtijdig onder erbarmelijke omstandigheden op de plantages, waar zij als mens eigendom waren van Nederlandse families en handelsfirma’s.
Voorbeelden van Herstelbetalingen
Er zijn landen die wél herstelbetalingen of symbolische compensaties hebben gedaan:
- Verenigd Koninkrijk: betaalde in 2015 herstelgeld aan Jamaicaanse nazaten van slaven (zij het beperkt en vaak symbolisch).
- Denemarken: bood excuses aan en ondersteunt ontwikkelingsprojecten in de Cariben.
- Verenigde Staten: in sommige steden en staten bestaan lokale regelingen voor nazaten van slaven.
Nederland heeft wel excuses aangeboden (in 2022 en 2023, door koning Willem-Alexander), maar geen financiële herstelbetalingen toegezegd.
Het standpunt van Simons is strategisch: door niet elk overleg te blokkeren met het slavernijdossier, bewaart zij ruimte voor samenwerking op korte termijn (zoals investeringen en handel) en plaatst ze herstelbetalingen in de bredere Caricom-strijd. Dat kan uiteindelijk effectiever blijken dan een geïsoleerde nationale eis.