Het besef is er niet bij onze politieke elite dat regeersysteem en kiessysteem bij elkaar horen. Bij een zuivere parlementaire democratie daar hoort een parlementair regeringssysteem erbij.
Wij hebben een presidentieel systeem waarbij de president niet rechtstreeks is gekozen en waarbij volgens de grondwet van 1987 artikel 99 de uitvoerende macht berust bij de President. De president kan afgezet worden met een gewone meerderheid van stemmen. Artikel twee van de Amerikaanse grondwet bepaalt dat de uitvoerende macht berust bij de president. De president in de Verenigde Staten van Amerika wordt echter rechtstreeks gekozen en heeft dus mandaat van de kiezer.
Nu is het zo dat alles wat bij wet dan wel staatsbesluit gedelegeerd is naar de minister dat de president in Suriname over weinig executieve bevoegdheden beschikt. 99% van alle wetten en regels leggen de bevoegdheid tot handelen bij de minister. Het is dat wij zwakke ministers hebben dat de president zichzelf bevoegdheden kan aanmeten.
De bevoegdheid inzake grondbeleid is in de wet terzake de uitgifte van domeingrond van 1982 (DECREET van 15 juni 1982, houdende regelen met betrekking tot de uitgifte van domeingrond (Decreet uitgifte Domeingrond) (S.B. 1982 no. 11), gelijk zlij luidt na de daarin aangebrachte wijziging bij S.B. 1990 no. 3, S.B. 2003 no. 7.) voorbehouden aan de minister van grondbeleid.
Dus de president mist de bevoegdheid tot handelen inzake grondbeleid. De presidentiële beslissingen inzake grond conversie en gronduitgifte missen wettelijke grondslag. Een echte manager, dus een president met managementcapaciteit, zou zich verstaan met haar minister en via de minister zaken gedaan krijgen. Nu wordt de minister door de president gedesavoueerd.
Op basis van artikel 99 in de Grondwet heeft de president in Suriname de neiging om zich te gedragen als een dictator president. Nu is het het Kabinet van de President welke sollicitanten oproept voor de functie van president commissaris bij een aantal parastatale bedrijven. Nu is het zo dat de diverse parastatale bedrijven volgens het Staatsbesluit inzake de départementale taakomschrijvingen reeds ondergebracht zijn bij diverse ministeries. Of is het zo dat de ministers van het kabinet van de huidige president niet in staat zijn om een advertentie te plaatsen welke sollicitanten oproept voor de functie van president-commissaris bij een aantal parastatale bedrijven.
Het ontwikkelingsperspectief
Een dictator president gaat een etnisch en cultureel gesegmenteerd land nooit tot ontwikkeling kunnen brengen. Er is team work nodig om de vele grote problemen op te kunnen lossen. Vooral daar waar de partij van de president niet beschikt over het technocratisch kader om de betreffende problemen te kunnen oplossen Teamwerk is derhalve dringend nodig.
Het laatste wat we kunnen gebruiken is bestuurlijke chaos. Ik ken de problemen en ook de oplossingen terzake de sociaaleconomische problematiek van Suriname. Ik zou daarom dan ook bestuurlijke duidelijkheid scheppen door deze Grondwet te vervangen door een Ietwat gewijzigde grondwet van de 1975.
Ministers krijgen hun bestuurlijke eigen verantwoordelijkheid terug en we houden op met de poppenkast in de Nationale Assemblee. Ik zeg poppenkast, omdat wettelijk alleen de president verantwoording dient af te leggen in de nationale assemblee.
Richard B Kalloe