We roepen allemaal dat vrijheid van meningsuiting heilig is, maar vergeten vaak dat deze vrijheid pas waarde krijgt wanneer we ze koppelen aan écht nadenken. Het recht om te spreken is niet hetzelfde als de plicht om iets zinnigs te zeggen.
Op social media zien we dat de grootste mond al te vaak wordt verward met de beste mening. Wie het hardst schreeuwt, krijgt de meeste aandacht, ook al ontbreekt elke vorm van inhoudelijke onderbouwing.
Neem de discussie over klimaatverandering als voorbeeld: duizenden berichten met slogans als “het is een hoax” of “red de planeet”, maar slechts een fractie gaat in op de complexe realiteit van energiebeleid, wetenschap of internationale samenwerking. Vrijheid van meningsuiting wordt zo een toneelstuk waarin de acteurs wel luid spreken, maar geen script hebben dat ergens over gaat.
Het probleem is dat vrijheid zonder diepgang verandert in een leeg decorstuk – een mooie façade waar men trots op wijst, maar die geen echte betekenis draagt. Echte vrijheid vraagt om verantwoordelijkheid: luisteren, onderzoeken, twijfelen en pas dan spreken. Anders blijft het bij lawaai zonder inhoud, een schreeuwende echo in een lege zaal.
Vrijheid van meningsuiting zonder vrijheid van denken is niet meer dan lucht in een lege ballon.