Denemarken staat op het punt een baanbrekende wet aan te nemen die burgers expliciete eigendomsrechten geeft over hun gezicht, stem en lichaam – ook in digitale vorm. Het wordt het eerste land in Europa dat zich op deze manier wettelijk wapent tegen het misbruik van kunstmatige intelligentie (AI), met name deepfakes.
De wet maakt het mogelijk voor burgers om:
- Rechten te claimen op hun eigen gelijkenis
- Verwijdering te eisen van gemanipuleerde of valse content
- Schadevergoeding te vorderen bij misbruik
- Platforms te laten beboeten als ze niet snel optreden na melding
“Iedereen bezit het recht op zijn eigen gezicht en stem”, zei de Deense minister van Cultuur bij de aankondiging. De maatregel is een grote stap vooruit in een tijd waarin AI in toenemende mate wordt gebruikt om mensen digitaal na te bootsen.
Het gevaar van AI ligt in de kracht waarmee gezichten, stemmen en zelfs lichaamstaal kunnen worden nagebootst. Met slechts enkele seconden beeldmateriaal kunnen computers nu levensechte video’s creëren waarin iemand iets zegt of doet wat in werkelijkheid nooit heeft plaatsgevonden. Dit opent de deur naar misleiding, chantage, reputatieschade, politieke beïnvloeding en identiteitsfraude.
Een recent voorbeeld hiervan is de deepfake-video van acteur Tom Hanks, waarin hij zogenaamd een tandheelkundig product aanprees. Hanks waarschuwde later zijn fans dat hij niets met de video te maken had en dat het om een AI-gegenereerde nepvideo ging. Zijn gezicht en stem waren zonder toestemming gebruikt – een verontrustende illustratie van hoe deze technologie identiteiten kan kapen.
Deense wetgevers hopen dat deze nieuwe regelgeving een precedent zal scheppen voor andere landen in Europa en daarbuiten. Het biedt burgers niet alleen bescherming, maar legt ook verantwoordelijkheid bij technologiebedrijven en sociale mediaplatforms die vaak fungeren als verspreiders van dit soort content.
In een tijdperk waarin realiteit en fictie steeds moeilijker te onderscheiden zijn, lijkt Denemarken als eerste land klaar om de grens wettelijk te trekken.