Bron: Middle East Eye
Israƫls besluit om bankensamenwerking te beƫindigen onderstreept de noodzaak van een fundamentele herziening van de financiƫle strategie van de PA
Israƫls recente besluit om de vrijstellingsregeling voor samenwerking tussen Israƫlische en Palestijnse banken in te trekken, is niet zomaar een bureaucratische maatregel. Het is een berekende zet die de economische basis van de Palestijnse Autoriteit (PA) en de bezette gebieden als geheel ondermijnt.
Deze beleidswijziging moet worden gezien als onderdeel van een bredere campagne om wat er rest van Palestijnse institutionele autonomie verder uit te hollen. Het is ook een strafmaatregel als reactie op internationale kritiek, waaronder door het VK geleide sancties tegen ministers die geweld door kolonisten aanwakkeren.
Sinds oktober 2023 had Israƫl al contante geldstromen naar banken in Gaza verboden, waarvan de meeste hun diensten hebben opgeschort. Het intrekken van de vrijstellingsregeling verdiept deze financiƫle blokkade verder.
Slechts twee Israƫlische banken, Hapoalim en Discount, onderhouden correspondentiebankrelaties met Palestijnse banken. De vrijstelling stelt deze Israƫlische banken in staat om buitenlandse banken die betalingen namens Palestijnse instellingen verwerken, te beschermen; de intrekking ervan snijdt het Palestijnse banksysteem effectief af van mondiale financiƫle netwerken.
De centrale rol van Israƫlische financiƫle instellingen in de Palestijnse economie is niet toevallig. Onder het Parijse Protocol van 1994, een subakkoord van de Oslo-akkoorden, is de Palestijnse economie gekoppeld aan de Israƫlische sjekel, waarbij Israƫl optreedt als poortwachter en bottleneck voor handel, belastinginkomsten en monetaire transacties.
Financiƫle oorlogsvoering
De bankvrijstelling is essentieel om de liquiditeit in de bezette Palestijnse gebieden te waarborgen, met name via de terugstorting van sjekels die Palestijnse banken via lokale handel accumuleren naar Israƫl. Het schrappen van deze vrijstelling zou vitale geldstromen bevriezen, wat het risico op systeeminstabiliteit in de Palestijnse banksector vergroot.
De beleidswijziging van minister van Financiƫn Bezalel Smotrich volgde op de beslissing van het VK om sancties op te leggen aan hem en Itamar Ben Gvir, een andere extremistische Israƫlische minister die betrokken is bij het aanwakkeren van geweld op de bezette Westelijke Jordaanoever. In plaats van afstand te nemen van deze figuren, heeft de Israƫlische regering gereageerd door haar economische oorlogsvoering tegen het Palestijnse volk te escaleren.
Smotrichs ideologische project is om de PA staps af te breken, terwijl hij annexatie- en nederzettingenambities bevordert ā vaak onder het mom van regelgevende maatregelen.
De recente aankondiging van enkele sjeiks in Hebron om de PA te verlaten en aansluiting te zoeken bij de Abraham-akkoorden, onderstreept de toenemende legitimiteitscrisis van het Palestijnse leiderschap. Terwijl de financiĆ«le insluiting verergert, ontstaan er politieke alternatieven voor Oslo ā niet via diplomatie, maar van onderaf.
Het economische aanbod van de sjeiks en hun streven naar samenwerking met Israƫl laat zien hoe financiƫle verlamming secessionistische stromingen op de Westelijke Jordaanoever aanwakkert.
Acute druk
De gevolgen van de bankbeslissing zullen ingrijpend zijn als deze niet onder externe druk wordt teruggedraaid. Zonder de mogelijkheid om sjekeloverschotten terug te sturen naar Israƫlische clearinghuizen, lopen Palestijnse banken het risico hun liquiditeitsdrempels te overschrijden.
Dit zou de operaties van lokale banken ontwrichten en hun vermogen om leningen te verstrekken, salarissen te betalen of grensoverschrijdende betalingen voor importen uitvoeren, beperken. Hoewel de Palestijnse Monetaire Autoriteit (PMA) geruchten over een dreigende bankencrisis publiekelijk heeft verworpen, erkent zij zelf de acute druk op de sector.
Veel Palestijnen melden nu al problemen met het verkrijgen van dollars en het opnemen van geld bij lokale banken, wat een zwarte markt voor de valuta creƫert naarmate de schaarste toeneemt. De huidige crisis verergert dit dollar-liquiditeitstekort, waardoor de afhankelijkheid van Israƫlische regelgevende discretie groter wordt.
Structurele onmogelijkheid
Het sjekeloverschot is geen nieuwe crisis, maar een chronisch symptoom van een verstoorde economische regeling, waarbij de PA geen eigen valuta kan uitgeven, geen soevereine controle over haar grenzen heeft en afhankelijk is van een vijandige bezettingsmacht voor financiƫle operaties. Het huidige dilemma onderstreept de structurele onmogelijkheid van Palestijnse financiƫle soevereiniteit onder het asymmetrische Oslo-kader.
Decennia van hulpafhankelijkheid en financiĆ«le insluiting hebben een scheve politieke economie gecreĆ«erd die stabiliteit boven soevereiniteit beloont. De illusie van economisch bestuur onder bezetting heeft IsraĆ«l geĆÆsoleerd van politieke terugslag, terwijl dienstverlening wordt uitbesteed aan een door donoren gefinancierde autoriteit zonder echte fiscale soevereiniteit.
De geruststellingen van de PMA, hoewel institutioneel begrijpelijk om een bankrun te voorkomen, verhullen de kernrealiteit niet: Palestijnse banken opereren in een financieel regime dat permanent precair is ontworpen.
Ze zijn niet immuun voor dwangmatige verschuivingen in het Israƫlische beleid, noch worden ze beschermd door een internationale gemeenschap die bereid is economische en financiƫle waarborgen af te dwingen voor een staatloos volk.
Lauwe internationale reactie
De internationale reactie blijft tot nu toe lauw. Hoewel de Britse sancties tegen gewelddadige ministers een symbolische stap zijn, pakken ze niet de materiƫle hefbomen aan waarmee het Israƫlische beleid de Palestijnse economie onderwerpt.
Er bestaan juridische mechanismen om deze praktijken aan te vechten, met name via kaders die economische dwang en collectieve straffen onder het internationaal humanitair recht verbieden. Maar dergelijke instrumenten worden politiek onderbenut.
De verschuiving van het VK en Frankrijk van directe erkenning van een Palestijnse staat naar slechts een “geloofwaardig pad” naar dat doel, is een terugtrekking in politieke moed. Toch vormt het een diplomatiek tegenwicht tegen de financiĆ«le insluitingsstrategie van Smotrich.
Financiƫle herkalibratie
Een geplande conferentie in New York (oorspronkelijk gepland voor juni, maar later voor onbepaalde tijd uitgesteld), waarvan de agenda erkenning expliciet koppelt aan institutionele hervormingen binnen de PA, zou de Israƫlische economische dwang kunnen uitdagen door erkenning te herformuleren als zowel een politieke als financiƫle herkalibratie.
Maar voorwaarden zijn onder meer het ontmantelen van parallel Hamas-bestuur. Hamas heeft ontwapening afgewezen, en noch de VS noch Israƫl heeft zich verbonden aan een Palestijnse staat, wat vragen oproept over de haalbaarheid van dergelijke inspanningen.
Dedollarisatie en nieuwe financiƫle architecturen
Dedollarisatie, zoals bepleit door de PMA, is een strategie om kwetsbaarheid te verminderen. Minder afhankelijkheid van dollar-liquiditeit en de bevordering van lokale digitale betalingssystemen en handel in nationale valutaās kunnen de Palestijnse economie isoleren van wisselkoersschokken. Maar dit vereist stevige internationale steun.
Conclusie: Tijd voor een fundamentele herziening
Wat nu nodig is, is niet alleen crisismanagement, maar een fundamentele herbezinning op de Palestijnse economische en financiƫle strategie. Dit vereist een politieke breuk met het Oslo-paradigma en een strategie die het Palestijnse recht om zelf de voorwaarden van haar economie te bepalen, opeist.
Nieuwe technologieƫn en financiƫle voorstellen in de wereldeconomie bieden mogelijke routes. Het gaat niet langer om groei of hervorming, maar om bevrijding en overleving.