Door de ogen van een criminoloog
De recente golf van gewelddadige overvallen en straatberovingen heeft de spanning in de samenleving voelbaar vergroot. De politie reageerde met een spoedoverleg, waarbij leidinggevenden van interventieteams en recherche een pakket aan maatregelen samenstelden. Toch blijft bij veel burgers een ongemakkelijk gevoel hangen. Als criminoloog kijk ik naar wat er níet gezegd wordt – en waarom dat essentieel is voor het herstel van vertrouwen.
Wat opvalt in de communicatie van de politieleiding, is de nadruk op “harde aanpak” en “veiligheidsmaatregelen”, zonder concrete toelichting op wat de burger daar in het dagelijks leven van gaat merken.
De ongerustheid groeit immers niet alleen door incidenten zelf, maar ook door de aanhoudende onzichtbaarheid van de politie op straat. Zeker op drukke, openbare plekken waar preventieve aanwezigheid juist een krachtig signaal van gezag en veiligheid kan zijn, blijft de politie afwezig. Dat roept vragen op over de daadwerkelijke capaciteit en prioriteitstelling binnen het korps.
Daarnaast is het verkeersbeeld in veel steden een symbool geworden van het afnemende gezag op straat. Agressief rijgedrag, straatraces en het negeren van verkeersregels scheppen de indruk dat handhaving ontbreekt.
Wanneer burgers dagelijks getuige zijn van dit soort ‘wild west’-taferelen zonder dat daar zichtbaar tegen wordt opgetreden, ondermijnt dat het vertrouwen in de overheid als beschermer van de openbare orde.
Wat ontbreekt in de huidige uitleg van de politieleiding is dus niet alleen transparantie over de inhoud van de nieuwe strategie, maar ook erkenning van het groeiende gevoel van onveiligheid bij burgers.
Het zou de politieleiding sieren om helder te communiceren over hoe en waar de politie zichtbaar gaat worden, welke prioriteiten er worden gesteld, en welke meetbare effecten men beoogt. Alleen dan kan er sprake zijn van geruststelling – en van hersteld gezag.
De veiligheid op straat wordt niet alleen bepaald door de achterafreactie op misdaad, maar ook door de dagelijkse, zichtbare aanwezigheid van handhavers. Zonder die aanwezigheid blijft elke aankondiging van maatregelen voor veel burgers een papieren belofte.