Rachel Savage
Johannesburg
Een golf van woede en frustratie heeft Zuid-Afrika in haar greep na de moord op Olorato Mongale, vermoedelijk gepleegd door een man met wie ze op 25 mei een afspraakje had. Dit is het laatste in een reeks opvallende gevallen van geweld tegen vrouwen en kinderen in het land.
Vrienden van Mongale (30), een voormalig journaliste die een master volgde in ICT-beleid, sloegen alarm toen ze tijdens een date in Johannesburg geen contact meer opnam. Haar lichaam werd diezelfde dag gevonden.
De hoofdverdachte, Philangenkosi Makhanya, werd vijf dagen later doodgeschoten tijdens een vuurgevecht met de politie. Een andere verdachte, Bongani Mthimkhulu, is nog voortvluchtig. Volgens de politie hebben meer dan 20 vrouwen verklaard dat de twee mannen hen hadden ontvoerd en beroofd na het voordoen als vrijgevers in winkelcentra – een zogenaamde “romance dating scam”.
Zuid-Afrika heeft een van de hoogste femicidecijfers ter wereld. Volgens politiegegevens werden er in het jaar tot 31 maart 2024 meer dan 27.600 mensen vermoord, waaronder 5.578 vrouwen en 1.656 kinderen. Wereldwijd werden in 2023 ongeveer 1,3 vrouwen per 100.000 gedood door een partner of familielid (VN). In Zuid-Afrika was dit cijfer tijdens het eerste jaar van de pandemie 5,5.
Cameron Kasambala van Women for Change: “Vrouwen sterven, wat ze ook doen. Ze worden in hun slaap gestoken, overdag neergeschoten of hun huis wordt in brand gestoken door ex-partners.” Ze wijst op het gewelddadige verleden van apartheid: “Mannen compenseren dit door hypermannelijk, gewelddadig en agressief te worden. Het is geworteld in onze geschiedenis en verergerd door armoede en verslaving.”
Andere opvallende gevallen zijn onder meer de verkrachting en moord op studente Uyinene Mrwetyana in 2019, die protesten uitlokte. Activisten benadrukken dat duizenden gevallen onopgemerkt blijven.
In april overhandigde Women for Change een petitie met 150.000 handtekeningen, waarin de regering wordt opgeroepen om gendergerelateerd geweld en femicide tot nationale ramp uit te roepen. Minister Sindisiwe Chikunga reageerde dat de regering “volledig toegewijd blijft aan een maatschappelijke, multisectorale aanpak van de GBVF-crisis.”