Inleiding
Respect. Een woord dat tegenwoordig vaak wordt uitgesproken, maar steeds minder lijkt te worden begrepen of toegepast. In de samenleving wijzen velen naar externe factoren wanneer kinderen respectloos gedrag vertonen: sociale media, muziek, videogames of zelfs het onderwijssysteem. Maar als expert in opvoedkunde zeg ik: respect begint thuis. En als je kind het niet toont, dan is dat geen fout van de maatschappij. Het begint – en eindigt – bij jou als ouder.
Kinderen leren door voorbeeld. Wat jij als ouder doet, zegt en accepteert, wordt de norm voor jouw kind. Als jij schreeuwt, klein maakt of mensen op straat respectloos aanspreekt, neem dan niet aan dat je kind de tegenovergestelde les oppikt. Kinderen spiegelen gedrag. Ze luisteren minder naar wat je zegt, en meer naar wat je doet.
We zien het dagelijks in de praktijk. Neem het voorbeeld van Dylan, een jongen van tien jaar die op school regelmatig zijn leerkracht afsnauwt. Ouders gaven de schuld aan rapmuziek en agressieve games. Maar toen we thuis eens meekeken, bleek dat zijn vader dagelijks scheldt tegen het verkeer, en zijn moeder haar ongenoegen over school met harde woorden uit. Dylan doet exact wat hij thuis ziet: hij herhaalt het disrespect dat hem wordt voorgeleefd.
Het is verleidelijk om de schuld buiten jezelf te leggen. Maar opvoeden is verantwoordelijkheid nemen, ook als dat ongemakkelijk is. Videospelletjes kunnen prikkels geven, muziek kan gevoelens versterken, maar geen enkele externe factor is krachtiger dan het voorbeeld van een ouder.
Respect is geen les die je één keer geeft. Het is een dagelijkse oefening. Je kind leert respect als jij ze met respect aanspreekt – zelfs wanneer je boos bent. Als je hen laat zien hoe je anderen met geduld en waardigheid behandelt. Als je grenzen stelt, maar ook luistert.
En als je fouten maakt – wat we allemaal doen – toon dan dat je sorry kunt zeggen. Ook dát is respect.
Conclusie
Respect wordt niet aangeleerd in een klaslokaal, op TikTok of via een controller. Het wordt geoefend aan de keukentafel, in de auto, in de rij bij de supermarkt. Niet door perfecte ouders, maar door bewuste ouders. Dus als jouw kind geen respect toont, kijk dan niet naar buiten. Kijk naar binnen. Want opvoeden begint – en eindigt – bij jou.