Een visie door dr. Anwar Elawadi, socioloog en adviseur sociale rechtvaardigheid
Het kapitalisme heeft ons verteld dat de Surinaamse droom is om een mega millionaire of zelfs miljardair te worden. Maar die droom is verkeerd begrepen. De echte Surinaamse droom moet gezamenlijk zijn ā in het bouwen van een samenleving waarin niemand verhongert of dakloos wordt, en iedereen gelijk wordt behandeld, volledig verzekerd is en een leefbaar loon krijgt.
Als socioloog zie ik al jaren hoe economische ongelijkheid en individualisme de samenleving in Suriname ondermijnen. De nadruk op materiĆ«le successen en privĆ©-rijkdom heeft geleid tot een maatschappelijke kloof die almaar groter wordt tussen wie het āgemaaktā hebben en wie achterblijft. Deze dynamiek is niet inherent aan Surinaamse waarden, maar eerder een erfenis van een koloniaal denken, versterkt door moderne marktlogicaās die menselijke waardigheid vaak verdringen.
Een andere droom
De echte Surinaamse droom is geen kapitalistische koopwoning in de stad of een auto met vier wielen per persoon. De echte droom is een gemeenschap waarin kinderen zonder angst naar school kunnen, ouders zich geen zorgen hoeven maken over medische zorg, en ouderen met waardigheid kunnen leven van hun pensioen. Het is een samenleving waarin werkgevers werknemers niet exploiteren, maar juist investeren in hun ontwikkeling, en waar overheidsdiensten werken voor iedereen ā niet alleen voor de goedverbindenden.
Neem bijvoorbeeld de wijk Kwatta. Veel bewoners worstelen daar met structurele armoede, slechte infrastructuur en beperkte toegang tot basiszorg. Toch is het ook een plek van krachtige solidariteit: buurtbewoners helpen elkaar, moeders organiseren voedseluitdelingen, jongeren starten initiatieven om jonge kinderen te begeleiden. Dit soort lokale samenwerking toont aan dat de grondslag voor een nieuwe Surinaamse droom al aanwezig is ā we moeten het alleen omarmen als nationale visie.
Gelijkheid in waardigheid
Gelijkheid betekent niet dat iedereen evenveel bezit, maar wel dat iedereen evenveel waardigheid en kansen krijgt. In Suriname zijn we lang afgegleden naar een cultuur waarin rijkdom wordt geassocieerd met morele superioriteit. Mensen met geld worden geƫerd, terwijl mensen in nood vaak worden veroordeeld. Dat moet ophouden.
In plaats van het glorificeren van individuele successen, moeten we investeren in collectieve oplossingen. Denk aan betaalbare huisvesting voor alle huishoudens, een functionerend openbaar vervoer, en betaalbare, kwalitatief goede gezondheidszorg. We moeten ook onze arbeidsmarkt hervormen. Werknemers verdienen een leefbaar loon, vakbonden moeten weer serieus meedenken in beleid, en uitzendkrachten mogen niet langer tweederangs burgers zijn.
Solidariteit als fundament
Suriname is een multiculturele samenleving, waarin verschillende etnische groepen sinds generaties naast elkaar wonen. Die diversiteit kan een bron van kracht zijn, maar alleen als we ervoor kiezen om deze te koesteren in plaats van uit te buiten.
Wanneer mensen bang zijn om te overleven, zo tonen internationale studies aan, zoeken ze gemakkelijk een zondepiet in de ‘ander’.
Daarom is economische rechtvaardigheid ook sociale rechtvaardigheid. Als we armoede tegengaan, verminderen we ook discriminatie en xenofobie. Het creƫren van veilige banen, betaalbare huizen en toegankelijke opleidingen brengt mensen dichter bij elkaar. We zien dit bijvoorbeeld terug in dorpsgemeenschappen in het binnenland, waar mensen samenwerken om landbouwprojecten draaiende te houden, of waar scholen dankzij gemeenschapsdonaties kunnen blijven open.
Een nieuw kapitaal
De Surinaamse droom moet dus herschapen worden. Van een obsessie met individueel succes naar een collectieve missie: het bouwen van een inclusieve, duurzame en menswaardige samenleving. Kapitalisme mag dan winst maximaliseren, maar als samenleving moeten wij beslissen wat we belangrijk vinden: mensen of profielen?
Als we nu niet kiezen voor solidariteit, zullen we straks opnieuw staan voor een verscheurd land, waar alleen de sterksten overleven. Maar als we nu hand in hand gaan bouwen aan een ander model ā een sociaal-economisch systeem dat menselijke waardigheid centraal stelt ā dan is er hoop voor Suriname.
Laten we dus stoppen met dromen over bankrekeningen, en beginnen met dromen over gerechtigheid.