De voorlopige verkiezingsuitslagen in Suriname zijn bekend, en de politieke kaarten lijken opnieuw flink geschud. De Nationale Democratische Partij (NDP) heeft met 18 zetels de meeste stemmen binnengehaald en profileert zich daarmee als grootste partij.
Kort daarachter volgt de Vooruitstrevende Hervormingspartij (VHP) met 17 zetels.
Opmerkelijk is dat de NDP inmiddels leiding neemt in gesprekken over een mogelijke coalitie, terwijl de VHP daar tot op heden buiten gehouden wordt.
Een zogeheten “groep van zes” partijen wordt momenteel gevormd rond de NDP, die samen de benodigde meerderheid van 34 zetels zou moeten halen voor de verkiezing van zowel de vicepresident als de president. De situatie roept vragen op over de politieke koers van het land, waarbij de keuze om de VHP buiten de onderhandelingen te houden op veel kritiek stuit.
“Het is opvallend dat de twee grootste partijen, die samen een stabiele meerderheid van 35 zetels zouden hebben, elkaar blijven mijden”, zegt politiek analist en veiligheidsexpert uit Suriname, Roy M., in gesprek met onze redactie. “Dat men liever een fragiele coalitie vormt met meerdere kleinere partijen, toont aan dat persoonlijke en historische grieven nog altijd diep in de politieke cultuur verankerd zitten.”
Volgens Roy M. speelt het recente verleden een grote rol in de huidige afwijzing van samenwerking. “Er zijn diepe littekens ontstaan tussen de NDP en VHP, niet alleen op politiek maar ook op persoonlijk vlak. De weigering van president Santokhi om de overleden oud-president Desi Bouterse een staatsbegrafenis te geven, ondanks zijn historisch leiderschap, heeft kwaad bloed gezet binnen de NDP-achterban.”
Een opmerkelijk nieuw gezicht in deze politieke dynamiek is Ingrid Bouterse, de weduwe van Desi Bouterse. Zij heeft op basis van voorkeurstemmen een zetel weten te bemachtigen voor De Nationale Assemblée (DNA). Haar aanwezigheid wordt gezien als een symbool van de blijvende invloed van Bouterse binnen de partij én als een barrière voor verzoening met de VHP.
“Haar persoonlijke wrok jegens de huidige machthebbers is niet te onderschatten”, aldus Roy M. “Dat maakt samenwerking moeilijk, al helemaal op korte termijn.”
Binnen de NDP zijn er echter ook gematigde stemmen die wél openstaan voor een alliantie met de VHP. Voormalig vicepresident Ashwin Adhin zag eerder al mogelijkheden tot samenwerking, onder andere met prominente partijfiguren zoals Jennifer Simons. Toch werd deze stroming intern snel tot stilte gemaand. “Er is angst binnen de partij om af te wijken van de dominante lijn van verzet tegen de VHP”, stelt Roy M.
Aan de zijde van de VHP is het beeld even complex. Bronnen binnen de partij geven aan dat er in 2020 al geen samenwerking werd gewenst met de toenmalige tweede partij, de NDP. De aanwezigheid van Desi Bouterse werd toen als een ‘onoverkomelijk obstakel’ ervaren.
Dat sentiment lijkt thans veranderd, al zou het kunnen verschuiven bij interne machtsverschuivingen binnen de VHP.
“Suriname bevindt zich op een politiek kruispunt”, besluit Roy M. “De situatie doet denken aan de politieke structuren in Guyana en Trinidad, waar twee dominante partijen elkaar afwisselen in de regering. Als NDP en VHP hun geschillen kunnen overbruggen, ligt een tweepartijenstelsel ook in Suriname in het verschiet. Maar voorlopig lijken emotie en verleden nog de boventoon te voeren boven pragmatiek en samenwerking.”
De komende weken zullen cruciaal zijn. Terwijl formele uitslagen nog bevestigd moeten worden door de Kiesraad, worden er op de achtergrond al volop gesprekken gevoerd. Of de huidige coalitiegesprekken standhouden, of alsnog plaatsmaken voor een historische verzoening tussen de twee grootmachten, blijft voorlopig koffiedik kijken. Wat vaststaat, is dat het politieke landschap van Suriname voorgoed veranderd is.
