Het aantal stemmen dat een lijsttrekker behaalt bij verkiezingen wordt vaak gezien als een directe afspiegeling van diens persoonlijke populariteit of politieke kracht. Echter, deze aanname is misleidend, stelt een Surinaamse politiek analist, die met een kritische blik wijst op het recente verkiezingsresultaat van de NDP-lijsttrekker Jennifer Geerlings-Simons.
Bij de verkiezingen in 2020 behaalde Simons – toen géén lijsttrekker – in Paramaribo slechts 2.352 stemmen. In 2025 daarentegen, als lijsttrekker van de NDP in Paramaribo, steeg dat aantal tot 40.513 stemmen. Op het eerste gezicht lijkt dit een spectaculaire groei van 1.622% (oftewel een toename van 1.622% ten opzichte van 2020).
Maar, zo betoogt de analist, deze groei is bijna onmogelijk te wijten aan persoonlijke populariteit. De stijging is eerder het resultaat van structurele factoren binnen het Surinaamse kiesstelsel en de dynamiek van lijststemmen.
“Wat we zien bij Simons is een typisch voorbeeld van het ‘lijsttrekkerseffect’”, zegt de analist. “Veel kiezers stemmen uit gemak op de eerste naam op de lijst, zonder noodzakelijk een bewuste voorkeur te hebben voor die persoon. Daarnaast profiteren lijsttrekkers ook van de algemene partijkracht. In dit geval is het aannemelijk dat de NDP als geheel beter heeft gepresteerd in Paramaribo, en dat Simons daarvan de vruchten plukt.”
Vergelijking met Ashwin Adhin
Een realistischer beeld van persoonlijke electorale kracht wordt zichtbaar bij NDP-kandidaat Ashwin Adhin. In 2020 behaalde hij als kandidaat in Wanica 5.601 stemmen. In 2025 kwam hij uit op de landelijke evenredige vertegenwoordiging (EV), en haalde daar 18.882 stemmen, terwijl hij niet op nummer 1 stond. Dit betekent een stemmentoename van 237%.
“De groei van Adhin is aanzienlijk, maar veel realistischer”, aldus de analist. “Hij stond niet als lijsttrekker, dus mensen moesten actief naar zijn naam op de lijst zoeken. Dat betekent dat zijn stemmen vooral afkomstig zijn van mensen die bewust voor hém hebben gekozen – een sterkere indicatie van persoonlijke aantrekkingskracht.”
In 2020 had Adhin bovendien al meer stemmen dan Simons: 5.601 tegen 2.352, een verschil van 138% in zijn voordeel.
Wat is de werkelijke kracht van Simons?
Als we Simons’ stemmenaantal in 2025 (40.513) corrigeren voor het lijsttrekkereffect – dat wil zeggen: door de groei die Adhin behaalde (237%) toe te passen op haar basis van 2.352 stemmen – zou haar reële stemmencijfer uitkomen op 7.932 stemmen.
Berekening:
- 2.352 Ă— (1 + 237/100) = 7.932
- 40.513 – 7.932 = 32.581 stemmen verschil
Dit verschil van ruim 32.000 stemmen wijst volgens de analist niet op persoonlijke kracht, maar op een combinatie van:
- gemakstemmen op de lijsttrekker
- het algemene succes van de NDP in Paramaribo
- de zichtbaarheid van haar naam op positie 1
Conclusie
Het stemmenaantal van een lijsttrekker, hoe indrukwekkend ook, geeft niet automatisch een accuraat beeld van diens individuele politieke aantrekkingskracht.
De casus van Jennifer Simons tegenover Ashwin Adhin laat zien dat kiezersgedrag complex is, en dat stemmen op een naam niet altijd stemmen op een persoon betekent. Een scherpe analyse en juiste interpretatie van cijfers is daarom cruciaal voor een eerlijk politiek debat.