Het is een bekend en terugkerend probleem in Suriname, en zeker tijdens verkiezingen, dat stembureaupersoneel ontevreden is over de slechte sanitaire voorzieningen op scholen die als stembureau dienen. Dit is een punt van zorg dat al lang speelt en verschillende aspecten raakt.
Veel schoolgebouwen, vooral die in afgelegen of minder bedeelde gebieden, kampen met achterstallig onderhoud. Dit geldt ook voor de sanitaire voorzieningen, zoals toiletten en wasbakken. Ze zijn vaak verouderd, vies, kapot of gewoon afwezig.
Zelfs als er toiletten zijn, zijn ze vaak niet toereikend voor het aantal mensen (stembureaupersoneel, kiezers, waarnemers) dat op verkiezingsdag aanwezig is en dat was ook deze keer een feit. Dit leidt tot lange rijen en extra belasting van de al gebrekkige faciliteiten die ook weer gepaard gaan met hygiënerisico’s
Alhoewel er mensen zijn ingezet voor het controleren en toezien dat het sanitair op orde moest zijn en schoonmaakpersoneel aanwezig diende te zijn, is de realiteit dat deze in elk opzicht ontbrak. Voorzitters die hun beklag hebben gedaan zijn enkel tevreden gesteld met;“wij nemen het mee“.
Voor stembureaupersoneel dat de hele dag en nacht op een locatie aanwezig was, is dit een direct gezondheidsrisico. Daar de meeste vrouwen waren, brengt het ook het nodige ongemak met zich mee, stress en werkt het demotiverend. Uit hoge nood en niet de mogelijkheid voor allemaal om naar huis te gaan, waren sommigen genoodzaakt hun behoefte achter de school te doen.
Een basale behoefte zoals naar het toilet gaan, zou geen bron van frustratie moeten zijn.
Elke keer als er verkiezingen zijn, komt dit probleem opnieuw naar voren. Hoewel er vaak beloftes worden gedaan om de situatie te verbeteren, blijft de realiteit voor veel stembureaus teleurstellend.
Als we naar het moreel aspect kijken zegt een van de leden, “dan levert stembureaupersoneel een belangrijke bijdrage aan het democratisch proces”. “Wij werken lange uren onder moeilijke omstandigheden. Fatsoenlijke voorzieningen zijn een basisrecht en een teken van respect voor onze inzet. Als personeel zich zorgen moet maken over basisbehoeften zoals hygiëne, kan dit hun concentratie en efficiëntie beïnvloeden, wat mogelijk indirect van invloed kan zijn op de nauwkeurigheid van het verkiezingsproces.”
Er zijn vaak mogelijkheden en oplossingen aangedragen zoals:
Investeringen in schoolinfrastructuur:
Structurele investeringen in de renovatie en het onderhoud van schoolgebouwen, inclusief de sanitaire voorzieningen, zijn cruciaal, omdat schoolpersoneel en leerlingen ook dagelijks gebruik van sanitair op school moeten kunnen maken.
Tijdelijke voorzieningen:
Waar permanente verbeteringen niet direct mogelijk zijn, kunnen mobiele toiletten of andere tijdelijke, hygiënische oplossingen worden overwogen voor verkiezingsdagen.
Budget en beheer:
Ervoor zorgen dat er voldoende budget is voor schoonmaak en onderhoud van de faciliteiten, zowel regulier als specifiek voor verkiezingsdagen en er daadwerkelijk op toezien dat het personeel aanwezig is om het werk uit te voeren.
Het is een complex probleem dat dieper geworteld is in de bredere uitdagingen rondom infrastructuur en onderhoud in Suriname, maar het blijft een cruciaal punt van aandacht, zeker gezien de belangrijke rol die scholen spelen bij verkiezingen.