Recentelijk beweerde de voorzitter van de NDP op een ondro oso partijbijeenkomst dat haar partij in de periode 2010-2020 een goed economisch beleid zou hebben gevoerd en dat er veel leugens daarover worden verspreid. Eén van deze is het stelen van een deel van de kasreserve van banken. Immers de monetaire reserve, waarvan de vreemde valutakasreserves van banken onderdeel zijn, was positief terwijl de Centrale Bank winst maakte.
Dit is een verwarrende en onjuiste (leugenachtige) bewering, want de vreemde valuta- kasreserves van banken – zijnde valuta van de Surinaamse burgers – verdwenen voor meer dan USD 100 mln van de Centrale Bank. Dat kan eenvoudig worden bewezen en uitgelegd.
Het beste bewijs dat de valuta van de commerciële banken is verdwenen (gestolen) bij de Centrale Bank is de schuldbekentenis van de moederbank en het verzoek om een terugbetalingsregeling. De overeenkomsten daartoe zijn met alle betrokken banken ondertekend en de CBvS lost tot en met vandaag de opgebouwde schuld bij de banken af. Als er geen v.v. kasreserve was verdwenen, waarom dan de schuldbekentenis en overeenkomsten voor terugbetaling?
Om dit in de toekomst te voorkomen, werd destijds met de CBvS ook afgesproken dat de V.V. kasreserves die de commerciële banken bij haar aanhouden, “geringfenced” zouden worden. Dus een hekje eromheen, zodat de CBvS zou afblijven van deze middelen onder haar beheer, maar geen eigendom en beheersmacht van de Centrale Bank van Suriname.
Hoe is het misverstand ontstaan, waardoor de CBvS aan de vreemde valuta van de burgers kan komen?
Wij moeten daartoe focussen op de opbouw van de monetaire (of deviezen) reserve. Deze bestaat uit onze goudvoorraad, trekkingsrechten van het IMF, vrije vreemde valuta en vreemde valuta kasreserves van banken. De netto monetaire reserve is de bovenstaande reserve minus de v.v. kasreserves van de banken. De kasreserves zijn een aanzienlijk onderdeel van de monetaire reserves en bedragen momenteel circa de helft van de bruto monetaire reserve. De CBvs heef in principe de vrije beschikkingsmacht overde netto monetaire reserve. Echter NIET over de v.v. kasreserves van de banken. Het is jammer dat de CBvS niet apart rapporteert over de bruto en monetaire reserve, ondanks oproepen daartoe in het kader van transparantie.
Bij het aantreden van deze regering was de bruto monetaire reserve positief, echter was de netto monetaire reserve negatief. Het bedrag van de bruto monetaire reserve was bijna USD 200 mln lager dan de v.v. kasreserves van de banken.
Het ontstane verschil geeft aan wat aan kasreserves is verdwenen. Dit zijn de harde feiten waartegen de leugens van de NDP voorzitter niet bestand zijn.
Ook werden op de ondro oso meeting onjuiste stellingen geponeerd inzake de staatsschuld van Suriname. Beweerd werd dat de staatsschuld niet wordt afgelost en dat de schuldpolitiek van de NDP wel juist was, omdat er werd geleend ten behoeve van het welzijn van het volk van Suriname.
Het is een onjuiste weergave van de feiten en een gevaarlijke populistische denkwijze, die absoluut niet van heuristische waarde is! Het schuldenbeleid van de NDP heeft de Surinaamse economie juist in ernstige problemen gebracht en de rente- en aflossingsverplichtingen hangen nog steeds als een molensteen aan de overheidsfinanciën. Momenteel wordt circa 30% van de overheidsuitgaven daaraan besteed. Dit leidt tot verdringing van andere noodzakelijke overheidsuitgaven. Ook wordt onze Sovereign credit rating ondermijnd met slechte toegang tot de internationale kapitaalmarkt en hogere rentes. Ons bedrijfsleven ondervindt daarvan erg veel last.
De NDP regering maakte het lenen voor consumptieve doeleinden tot een nationale sport. Leengrenzen van 60% BBP werden weggewuifd, waardoor de schuldquote steeg naar circa 150% BBP.
Het heeft erg veel moeite gekost om de schuld te herstructureren en beheersbaar te maken, waardoor deze was afgenomen tot circa 96% BBP per ultimo december 2024.
In nominale termen is de totale staatsschuld door haircuts en aflossingen gedaald van circa USD 4 mld naar ongeveer USD 3,3 mld. De schuld is toegenomen door leningen van IMF, IDB, Wereldbank en anderen.
Echter tegen zeer zachte condities (langlopend en lage rente) waardoor de liquiditeitsdruk van de staatsschuld is afgenomen. Belangrijk is dat deze lening niet zozeer consumptief zijn aangewend, maar voor de financiering van economische hervormingen. Door deze zachte leningen kon het overheidsapparaat draaiende gehouden worden en was de druk van het IMG aanpassingsprogramma minder zwaar. Het is jammer dat door de prioriteitsstelling vanuit de regering en het zwakke sociale beleid, de druk op de bevolking toch hoog bleef.
De samenleving heeft een hoge prijs betaald voor het schuldbeleid van de vorige NDP regering. De architect van dit beleid besloot als een crimineel te vluchten en de Surinamers achter te laten met de gebakken peren.
Met de leningen werd slechts heel tijdelijk verlichting gebracht voor de bevolking. Het uiteindelijke resultaat is de structurele toename van de armoede in Suriname. Lenen voor consumptie is geen houdbare zaak. Er mag geleend worden voor de financiering van projecten, die cashflow en deviezen genereren zoals bijv. voor de participatie in de offshore olieontwikkeling. Dat levert toekomstige cashflows op waarmee de lening kan worden afgelost en welvaart ontstaat voor alle burgers.
Het valt te betwijfelen of de NDP heeft geleerd van haar gemaakte ernstige economische blunders. Het zou goed zijn als deze partij afstand neemt van het door haar gevoerd economisch wanbeleid, wil zij een serieuze optie zijn voor de toekomst van ons geliefd Suriname.
‘Inzicht’ – Vereniging van Economisten in Suriname (VES)