Digitalisering documenten om Joodse geschiedenis in Caribisch gebied te bewaren
De brand die in april aanzienlijke schade aanrichtte aan historische gebouwen in Paramaribo, was niet de enige bedreiging voor de nabijgelegen Neveh Shalom-synagoge.
Terwijl brandweerlieden vochten om het historische stadscentrum van Paramaribo – een UNESCO-werelderfgoed – te redden, waren de vrijwilligers van de synagoge druk bezig met het scannen van duizenden archiefdocumenten in een poging de geschiedenis te bewaren van de duizenden Joden die de Surinaamse hoofdstad al sinds de 18e eeuw hun thuis noemen, aldus bericht ABC News.
De brand was bedwongen voordat deze de synagoge bereikte, maar was, ondanks andere bedreigingen zoals het tropische klimaat, insecten en de tand des tijds, een herinnering aan hoe kwetsbaar de 100.000 historische documenten, die decennialang op pagina’s in archiefkasten bewaard waren gebleven, waren en hoe cruciaal het conserveringsproject was.
De digitalisering van de geboorteakten, landverkopen en correspondentie werd begeleid door de Nederlandse academicus Rosa de Jong, die het archief gebruikte als onderdeel van een promotieonderzoek naar hoe Joodse vluchtelingen de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog ontvluchtten naar het Caribisch gebied, waaronder Suriname.
“Ik voelde dat mijn werk gepaard ging met de plicht om het verleden te bewaren waarop ik mijn carrière bouw”, vertelde De Jong aan The Associated Press.
Toen ze vorig jaar haar academisch onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam afrondde, zag De Jong een kans om terug te keren naar Suriname en de bestanden die cruciaal waren voor haar werk veilig te stellen.
Ze regelde de financiering voor camera’s, harde schijven en reiskosten en keerde terug naar Suriname om hoogwaardige scans te maken van de honderden folio’s die de synagoge bewaarde.
Het resultaat is meer dan 600 gigabyte aan data, opgeslagen op meerdere harde schijven. Eén daarvan zal worden gedoneerd aan het Nationaal Archief van Suriname om te worden opgenomen in hun digitale collecties.
De gearchiveerde documenten laten zien hoe Suriname een knooppunt van Joods leven was voor Amerika. De Britten, die de regio koloniseerden, gaven Joden politieke en religieuze autonomie toen ze in 1639 voor het eerst naar Suriname verhuisden om tabaks- en suikerrietplantages te beheren.
Toen de Nederlanders de kolonie overnamen, zetten ze deze praktijk voort. Toen Joden uit andere delen van Amerika werden verdreven, vluchtten ze vaak naar Suriname.
De sleutel tot De Jongs conserveringsproject was de 78-jarige Lilly Duijm, die meer dan twintig jaar verantwoordelijk was voor de mappen met documenten in het archief.
Geboren in Suriname, verhuisde ze op 14-jarige leeftijd naar Nederland, waar ze uiteindelijk verpleegkundige werd. Maar in 1973, vlak voordat de kolonie onafhankelijk werd, keerde ze terug naar haar vaderland en haar vier kinderen groeiden op in Paramaribo.
Meer dan wie ook weet zij hoe waardevol het archief was.
“Ik heb tegen de gemeente gezegd: zolang het archief er nog is, zal ik niet sterven. Zelfs al word ik 200 jaar oud”, vertelde ze met tranen in haar ogen aan AP. “Dit is het bewaren van de geschiedenis van mijn volk.”