Vijftig jaar geleden vandaag marcheerden Amerikaanse soldaten het Vietnamese dorp My Lai binnen. Tegen de middag hadden ze vrouwen en meisjes verkracht, families in greppels geëxecuteerd en huizen in brand gestoken terwijl de bewoners nog binnen waren. Vijfhonderd burgers – voornamelijk vrouwen, kinderen en ouderen – werden in één ochtend afgeslacht. Slechts één man stond hen in de weg: Warrant Officer Hugh Thompson, een helikopterpiloot die zijn toestel landde tussen Amerikaanse troepen en vluchtende dorpsbewoners, zijn wapens op zijn eigen kameraden richtte en zwoer te schieten als ze niet stopten met moorden. Hij evacueerde overlevenden, meldde het bloedbad bij het commando en getuigde later tegen de moordenaars in de rechtbank.
Hiervoor werd hij een verrader genoemd. Zijn huis werd vernield. Hij kreeg tientallen jaren doodsbedreigingen. Het leger begroef het onderzoek tot journalisten het bloedbad een jaar later onthulden. Van de 26 soldaten die oorspronkelijk werden aangeklaagd, werd slechts één – luitenant William Calley – veroordeeld, en Nixon gaf hem gratie na drie jaar huisarrest. Thompson leed de rest van zijn leven aan PTSS, nachtmerries en de last van de enige stem van geweten te zijn in een moordmachine. Hij stierf in 2006, zijn heldendom pas lang na dato breed erkend.
Vandaag, terwijl Israël – bewapend, gefinancierd en beschermd door de VS – al 66 dagen een totale blokkade van Gaza handhaaft en daarbij dagelijks 200 Palestijnse kinderen de hongerdood in jaagt, waar zijn de Hugh Thompsons? Waar zijn de soldaten die weigeren bommen te laden? De piloten die toestellen aan de grond houden uit protest tegen de slachting? Waar zijn de soldaten die dreigen op hun eigen mensen te schieten om burgers te redden? Geen enkele militair heeft voor een bulldozer gestaan, een sluipschutter tegengehouden of documenten gelekt die bewijzen dat deze genocide voorbedacht was.
Thompson bewees dat moreel moed mogelijk is, zelfs in het aangezicht van geĂŻnstitutionaliseerd kwaad. Maar morele moed vereist iets wat Gaza al 76 jaar wordt ontzegd: getuigen die ertoe doen. Als de slachtoffers Palestijns zijn, kijkt de wereld weg. Als de moordenaars bondgenoten van imperiums zijn, verdwijnt elke verantwoording.
My Lai was geen uitzondering. Het was beleid – net zoals Gaza. Het verschil is dat er in 1968 nog mannen zoals Thompson waren die weigerden hun menselijkheid te vergeten. In 2025 blijven we achter met de vraag: wie wordt de Hugh Thompson van Gaza? En waarom is nog niemand van ons voor hem opgestaan?