De nieuw aangetreden Amerikaanse president Trump is constant in het nieuws met zijn decreten die hij achter elkaar uitvaardigt. De Europese media volgen de zaak op de voet, omdat er een set handelsoorlogen op komst is met als wapen tarieven tegen wederzijds producten, dus het boycotten van producten uit bepaalde landen.
Tegelijk heeft hij een miljardair aangesteld om het ontwikkelingshulpprogramma USAID om te gooien. Ook hulp aan organisaties van de VN en de VN zelf staat onder druk. De Europese media menen dat Trump de wereldhandel op scherp zet met nieuwe invoerbelastingen. De eerste maatregelen zijn gericht tegen landen als China, Mexico en Canada. Trump beweert dat hij de tarieven invoert om om Amerikaanse jobs te beschermen, maar de impact reikt veel verder zeggen deskundigen.
Tarieven zullen bepaalde producten uit bepaalde landen duurder maken en daarvan zal de Amerikaanse consument de prijs betalen. Als de prijs te hoog blijft en de goederen onbetaalbaar, dan zal de import van deze goederen wel afnemen met als gevolg dat de Amerikaanse consument zich zal focussen op Amerikaanse spullen. Later zal blijken in hoeverre de straftarieven die Trump invoert met de hoge tarieven, wel in lijn zijn met de WTO-regels van vrije concurrentie. Prijzen zullen stijgen en de spanningen zullen oplopen. De andere landen zullen met tegenmaatregelen komen tegen de USA.
Trump gebruikt invoerbelastingen als een wapen om verschillende doelen te bereiken. Zijn belangrijkste reden is: “America First.” Hij wil Amerikaanse bedrijven en jobs beschermen. Als buitenlandse producten duurder worden door extra belastingen, hoopt hij dat Amerikanen meer eigen producten kopen en dat bedrijven hun productie terug naar de VS halen. Daarnaast speelt het handelstekort een grote rol.
Trump vindt dat de VS al jaren wordt “afgezet” door andere landen, omdat Amerika meer koopt dan het verkoopt. Met hogere tarieven op buitenlandse goederen wil hij dat verschil verkleinen en de VS sterker maken in de wereldhandel. Bovendien brengen de invoerbelastingen flink wat geld op voor de Amerikaanse schatkist. Maar voor Trump draait het ook om veiligheid. Hij koppelt de belastingen aan de strijd tegen illegale immigratie en drugs. Vooral Mexico krijgt het zwaar te verduren: hij beschuldigt het land ervan te weinig te doen tegen de stroom van fentanyl, een gevaarlijke drug die in de VS voor veel doden zorgt. Door invoerbelastingen op Mexicaanse producten te zetten, wil hij druk uitoefenen. En dat lijkt te werken. Onder druk van die invoertarieven heeft Mexico toegezegd om 10.000 soldaten aan de noordgrens in te zetten om drugshandel tegen te gaan. Als reactie heeft Trump de Mexicaanse invoerbelastingen tijdelijk on hold gezet — voor een maandje. Die van Canada en China gaan voorlopig wel gewoon door.
Voor Trump zijn die invoerbelastingen dus niet zomaar een economische maatregel. Mexico lijkt aan te geven dat Trump de juiste snaar beroert, waardoor hij zijn imago als sterke onderhandelaar weet te versterken.
Voor consumenten betekent dit dat alles duurder wordt. Invoerbelastingen zijn een extra kost voor bedrijven die producten uit het buitenland halen. En die bedrijven gaan die kosten gewoon doorrekenen aan de klant. Daarnaast kan het betekenen dat sommige producten verdwijnen uit de winkels. Als bepaalde buitenlandse producten te duur worden, kunnen winkels besluiten ze gewoon niet meer te verkopen.
Ook inflatie is een groot risico. Als de prijzen van veel producten stijgen, betekent dat dat je geld minder waard wordt. Grote banken waarschuwen zelfs voor een “inflatieschok” door deze handelsmaatregelen. En dan is er nog de kans dat de andere landen terugslaan. Canada en China zullen bijvoorbeeld als reactie hun eigen invoerbelastingen invoeren op Amerikaanse producten. Dit betekent dat Amerikaanse bedrijven ook geraakt worden, waardoor er banen kunnen verdwijnen en de economie vertraagt.
Voor sommige sectoren wordt het extra pijnlijk. Auto’s, voedsel en drank zijn voorbeelden van producten die sterk afhankelijk zijn van internationale handel. Duitse autofabrikanten met fabrieken in Mexico, Amerikaanse whisky in Europa kunnen allemaal ze getroffen worden door deze maatregelen.
Veel economen denken echter niet dat Trump met tarieven, economische doelen zal behalen. De prijsstijgingen kunnen leiden tot inflatie, waardoor iedereen minder koopkracht heeft. Dan is er ook de impact op bedrijven. Heel veel producten worden in verschillende landen gemaakt. In de auto-industrie komen onderdelen uit Mexico, China en Duitsland. De auto’s worden uiteindelijk in de USA geassembleerd. Als die onderdelen duurder worden, lijden autofabrikanten en moeten ze misschien zelfs banen schrappen. En als landen als China terugslaan, kan de hele wereldhandel vertragen. Minder handel betekent minder economische groei. Sommige experts waarschuwen zelfs dat dit kan leiden tot een recessie, vooral in landen zoals Canada en Mexico die sterk afhankelijk zijn van handel met de VS.
Europa kijkt met een nerveuze blik naar de plannen van Trump.
Hij heeft al duidelijk gemaakt dat invoerbelastingen op Europese producten er “zeker komen.” De dreiging alleen al veroorzaakt paniek bij bedrijven en politici. Als die tarieven er komen, kan dat Europa flink raken. Veel Europese bedrijven exporteren naar de VS, en als hun producten daar duurder worden, kunnen ze minder concurreren. Vooral sectoren zoals de auto-industrie zijn kwetsbaar. Ook grondstoffen zoals staal en aluminium kunnen duurder worden.
En dan is er ook in Europa het inflatiespook: net zoals in de VS kunnen de prijzen in Europa stijgen door hogere importkosten. Dat betekent dat we mogelijk meer moeten betalen voor spullen, terwijl de economie misschien juist vertraagt. De kans dat alles de komende weken verder escaleert tot een handelsoorlog is groot. Canada heft nu extra belastingen op Amerikaanse producten zoals bier en meubels. China heeft een klacht ingediend bij de WTO en overweegt om de export van belangrijke grondstoffen naar de VS te blokkeren. De EU bestudeert ook al tegenmaatregelen.
Maar dit gaat niet alleen over economie. Geopolitiek kan dit de wereld ook veranderen. Europa zou hier sterker uit kunnen komen als de EU gedwongen wordt om nauwer samen te werken. China ziet kansen om nieuwe handelsroutes te versterken.
Suriname is in het geheel geen speler, maar kan bij verstoringen de prijs betalen van de ontwikkelingen op de markt.
