De VIDS (Vereniging van Inheemse Dorpshoofden in Suriname), VSG (Vereniging van Saamaka Gezagsdragers) en KAMPOS (KAMPOS Samenwerkingsverband van Tribale Volken in Suriname), hadden op donderdag 6 april een gezamenlijke verklaring overhandigd aan Assembleevoorzitter Marinus Bee. De organisaties zijn fel tegen de wijzigingen die in januari zijn verwerkt in de conceptwet Collectieve Rechten der Inheemse Volken en Tribale Volken. Naar aanleiding hiervan heeft de redactie van Dagblad Suriname besloten om te praten met een van de organisaties, namelijk de VIDS.
Grondenrechtenstrijd al sinds de komst van Columbus
Aan de VIDS-voorzitter, Muriël Fernandes, is allereerst gevraagd, hoe lang de inheemsen al opkomen voor hun grondenrechten in Suriname. Zij zegt hierop, dat de inheemsen al sinds de komst van Columbus en daarna de Engelsen en Nederlanders, opkomen voor hun grondenrechten. “In georganiseerd verband sinds de onafhankelijkheid; Nederland heeft het hele land overgedragen aan de nieuwe staat Suriname zonder enige rekening te houden met onze grondenrechten. In Engelse landen werden de ex-koloniën ook overgedragen, maar daar zijn de inheemse volken wel erkend. En de Surinaamse regering heeft daarna nooit aan onze erkenning gewerkt.”
Het begon met een protestmars vanuit Albina, te voet, naar de stad, om een petitie aan te bieden aan het toenmalige parlement en regering, zegt Fernandes. “In 1992 is de VIDS opgericht en daar is de grondenrechtenstrijd echt gestructureerd aangepakt. Met VIDS conferenties en ook met gran krutu’s met de tribale volken. In 2005 is er door ons een eerste concept Kaderwet gemaakt. In 2007 hebben we samen met de regionale organisatie KLIM een rechtszaak aangespannen bij de OAS (Organisatie van Amerikaanse Staten), en die hebben we gewonnen; in 2015 is er een vonnis geveld tegen de Staat Suriname. Tijdens het zogeheten ‘Stappenplan’ tussen 2010 – 2020 hebben we samen met de tribale volken en met de overheid de eerste officiële concept Kaderwet gemaakt. Dat concept is door de huidige regering aangepast en in juni 2021 ingediend bij De Nationale Assemblee (DNA).”
Verontrustende amendementen in de conceptwet
Aan de VIDS-voorzitter is verder de vraag gesteld, of zij er geloof in heeft, dat de zaken die opgenoemd worden in de verklaring, gewijzigd zullen worden. Hierop antwoordt zij: “De wet zoals ingediend in 2021 riep enkele vraagtekens op, maar kon nog net passeren. Maar, in het aangepaste concept van 31 januari jongstleden, zijn een paar zeer verontrustende amendementen. Daar zijn we echt helemaal tegen; ze zijn tégen de vonnissen van het Inter-Amerikaans Hof voor Mensenrechten, en de Kaderwet wordt daardoor helemaal afgezwakt; als het ware blijft alles gewoon bij de huidige situatie, ondanks dat die wet zou worden goedgekeurd. Dat is, omdat alle belangrijke artikelen afhankelijk worden gemaakt van een toekomstige wet op demarcatie (afbakening van de traditionele woon- en leefgebieden van de inheemse volken en tribale volken). En als die toekomstige wet weer jarenlang op zich laat wachten, hebben we al die tijd dus nog geen enkele rechtsbescherming en blijft alles hetzelfde. Dat kan dus niet. Dit is wat we heel gedetailleerd hebben uitgelegd in onze verklaring.”
Fernandes geeft verder aan, dat zij in hun verklaring hebben aangegeven, wat zij precies willen en hoe de wet moet worden aangepast. “We hopen, we nemen aan, dat alle DNA-leden onze voorstellen gaan overnemen en ook inderdaad wijzigen, tijdens de openbare behandeling. Want alle politieke partijen hebben met hun mond gezegd, dat ze onze rechten willen erkennen, en nu moeten ze dat dan ook in daad laten blijken. We gaan de behandeling heel nauwgezet volgen om te horen wie wat zegt. Nu gaat de waarheid naar boven komen, of ze alleen met de mond mooie praatjes hebben of dat ze de daad bij het woord voegen. In onze verklaring hebben we ook gezegd dat de uitkomst van de behandeling van deze wet bepalend gaat zijn voor de verkiezingen van 2025. Wij zijn gebundeld, zowel de tnheemse volken als Tribale volken.”
Gronduitgifte aan derden een groot probleem
Aan de VIDS-voorzitter is tot slot gevraagd hoe zij naar het probleem kijkt waarbij gronden uit inheemse woon- en leefgebieden worden uitgegeven aan derden. Zij stelt, dat dit natuurlijk het grote probleem is. “De overheid houdt zich helemaal niet aan onze rechten ondanks de vonnissen. Onze dorpen worden steeds verder in het nauw gedrukt; ‘ding e kwinsie unu’. Het is echt erg hoor, wij als de oorspronkelijke bewoners van dit land worden verdreven en onze wateren worden vervuild door erosie en door kwik; de natuur waarvan we afhankelijk zijn, wordt vernietigd. Als er al wegen zijn, dan worden ze kapot gereden door concessionarissen. Het is gewoonweg een langzame eliminatie van ons en onze dorpen. En dan praat men over mensenrechten. Maar, we blijven strijden, inclusief met juridische wapens. Als de staat Suriname onze mensenrechten niet wil respecteren zullen we andere wegen bewandelen en daarmee zijn we reeds bezig”, aldus Fernandes.
(Fotobron: VIDS)
SK