De vicepresident is geschrokken van de super lage lonen die aan de werkers bij de FAI worden betaald. De werkers verdienen bedragen van SRD 1.400 en SRD 1/800 en ze hebben het werk neergelegd, omdat ze een behoorlijke loonsverhoging eisen. Nu is het publiek geheim dat het werken in de bacovevelden bij FAI mogelijk tot de top 3 zwaarste typen van arbeid van Suriname behoort. Het gaat dan voornamelijk om het sjouwen van de grote trossen bananen van de bomen, het ermee lopen, het oversteken van de grenzen langs de bacovebedden en het hangen van de trossen aan lijnen die het naar de pakloodsen brengt.
De inzet is dat de bacoven zo min mogelijk worden beschadigd voordat ze worden gewassen en geprepareerd en ingepakt. ‘Sjow bakba’ heeft gegolden als een schrikmiddel voor de kinderen die hun best niet deden op de GLO. Ouders hebben hele generaties kinderen gewaarschuwd wat met ze zal gebeuren als ze hun best op school niet zouden doen.
Het is opvallend dat de mediawerkers van Suriname totaal geen aandacht hebben besteed aan de werkomstandigheden van de bacovearbeiders. De arbeid die verricht werd en wordt in de bacovevelden was en is voor ongeschoolde mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Het ging en gaat nog steeds om mensen die geen andere opties zien op de arbeidsmarkt. Er was een tijd waarin door toedoen van de bond onder leiding van Jiwan Sital aan werknemers een iets beter loon werd betaald. Er werden zelfs onderdelen van het loon in USD uitgekeerd en kwamen werknemers ook in aanmerking voor pakketten. Door een vermenging van politiek en vakbondswerk leidde een langdurige staking toen tot een einde van Surland.
De afkoop die door de Surinaamse regering werd georganiseerd verdient totaal geen schoonheidsprijs maar de getergde arbeiders die maanden zonder loon zaten, stonden ongeduldig in de rij om een envelop te ontvangen. Het ondertekenen van een blaadje waarvan men de inhoud niet eens las, leek een kleinigheid. Daarna kwam de opstart onder FAI door buitenlandse ondernemers die niet als goede werkgevers kunnen worden gekwalificeerd, omdat zij op gegeven moment de werknemers in de steek lieten en met de noorderzon in het holst van de nacht naar België vertrokken.
Na een korte oponthoud wordt FAI nu gedraaid door de Staat Suriname als aandeelhouder. Het werk was altijd superzwaar en onmenselijk voor de arbeiders in de bacovenvelden, maar het loon was structureel superlaag sinds de periode van de Belgen. En we moeten ook niet onderschatten het leed, dat de pesticiden gebracht hebben in de families van degenen die met kanker om het leven kwamen.
Natinners die in het bedrijf stage liepen, hebben gezien hoe arbeiders van Surland zonder bescherming zichzelf blootstelden aan allerlei chemicaliën die in en op de velden werden bespoten. Het dragen van bescherming werd aanbevolen, maar het was niet verplicht; er werden geen sancties getroffen voor het niet dragen van mond- en neusmaskers. Het dragen daarvan strookte niet met het beeld van mannelijkheid dat bestond bij de werkers bij Surland die uit een bepaalde laag van de bevolking kwamen en komen. En dan hebben we het nog niet over de labaria slangen die de bacovevelden royaal zouden bevolken.
Het lot van de werkers die onmenselijke arbeid hebben verricht en nog steeds verrichten in de bacovenvelden, is aan de Avoorbij gegaan. Oftewel… er is nooit ruchtbaarheid gegeven aan speciale programma’s die deze overheidsdienst zou hebben uitgevoerd in de bacovevelden.
De ambtenaren van de overheid die voornamelijk in Paramaribo zitten, hebben zich waarschijnlijk ook nooit kunnen herkennen in de arbeiders die zwoegen in de velden. Het zijn of laag geschoolde burgers uit de rurale gebieden die nauwelijks Nederlands of Sranantongo praten en de laatste tijd vooral personen uit Haïti met dezelfde linguïstische beperkingen. Deze werkers zijn gewoon lange tijd in de steek gelaten, waarschijnlijk is het idee dat men nu een straf ondergaat voor het niet hun best doen op school.
Er is enkele jaren terug door een vakbondsman gezegd in de media, dat het werk in de bacovevelden vanwege de betaling vergeleken kon worden met slavernij. Frappant is dat toen een andere vakbondsleider van deze werkers opstond om de directie en de regering te verdedigen en te ontkennen dat er sprake was van uitbuiting. En ja…het woord uitbuiting had in dit stuk zeker eerder moeten vallen. Want wanneer werkers keiharde fysieke arbeid verrichten, niemand voor hen opkomt, men de taal van de overheid niet praat en keihard wordt onderbetaald, dan kan je van niets anders praten dan uitbuiting oftewel labour exploitation zoals CNN, BBC of Al Jazeera het zouden noemen.
Er bestaan naar wij weten 2 vakverenigingen bij de FAI in respectievelijk Saramacca en Nickerie. Het is nooit onderzocht wat de ‘human toll’ (de menselijke prijs) is die door de arbeiders van Surland, SBB en FAI zijn betaald in termen van arbeidsongevallen en beroepsziekten door zwaar fysiek werk en de chemicaliën die zijn gebruikt, maar ook in termen van de sociale impact van het werken in de bacovevelden. Het is bekend dat werkers na een dag hard werken hun lichaam verdoofden met palm. Na de fortnight werden dan zuipfeesten in de lokale winkels gehouden. Gezinnen hebben daar ook zwaar te verduren van gehad.
Nu is het zo dat FAI nauwelijks Surinamers kan aanwerven om het veldwerk te doen. Surinamers houden het niet lang vol, zo zwaar is het werk vooral bij het oogsten. Het zware fysieke werk is voor de moderner geworden Surinamer mensonterend en mensonwaardig. Het gevolg is dat naar verluidt het werknemersbestand wat betreft de zware fysieke arbeid zou bestaan uit Haïtianen.
En net als bij het zeevissersbestand en de construction workers uit Azië, relativeert de Surinaamse overheid zich niet met de veldwerkers van FAI. De regering zou er goed aan doen om een grondig onderzoek in FAI te doen en het staatsbedrijf zodanig te begeleiden dat van arbeidsexploitatie niet meer kan worden gesproken. Ook moet een onderzoek worden gedaan naar de social impact van het werken in de bananensector.
Wat zulke bedrijven nodig hebben zijn collectieve arbeidsovereenkomsten en goede onderhandelingen om de twee jaar en loononderhandelingen elk jaar. Voor uw oriëntatie: SRD 1.400 per maand komt neer op USD 67 per maand en USD 2 per dag. Dat is de grens die gebruikt wordt door onder andere de Wereldbank om de allerarmsten op de wereld te identificeren. FAI en andere bedrijven zorgen met deze lonen ervoor dat Suriname, een hoog middeninkomensland, ook de werkende extreem armen (working poor) heeft. Dat is een situatie wat zware overheidsinterventie vraagt. De vraag rijst ook hoe FAI ondanks deze lage lonen toch na audits wordt gecertificeerd.
