Het nut van liegen?
Zowel nationaal als internationaal wordt leiders vaker verweten dat ze onwaarheden vertellen. Dat heeft zijn weerslag op het volk. Men kijkt graag op tegen een voorbeeldfiguur en vindt het daarom heel erg als zo iemand niet de waarheid spreekt. I’m not upset that you lied to me, I’m upset because from now on I can’t believe you.
Wereldleiders en mensen in topfuncties blijken heel wat af te liegen. Rusland is er een meester in om glashard te liegen, feiten te verdraaien en de dingen anders voor te schotelen dan ze zijn. In het internationale domein is de enige verplichting van de staatsman het voortbestaan van de staat te garanderen. Als daarvoor een beetje gelogen moet worden, dan is dat maar zo. Leiders liegen omdat ze hun wandaden willen bedekken en omdat ze denken dat het strategisch verstandig is; liegen is dus een handig instrument voor de staatsman. Er wordt vooral tegen het eigen volk gelogen.
De meest besproken leugen van het afgelopen decennium is ongetwijfeld de claim dat er duidelijk bewijs was voor de aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak. De regering Bush wilde Saddam afzetten en zocht met deze leugen steun bij het volk. Een ander veel voorkomende leugen is de zogenaamde “strategic cover up.” (Een strategische doofpotaffaire die probeert om, bewijs van wangedrag, fouten, incompetentie of andere gênante informatie, te verbergen.) Bijvoorbeeld Bouterse heeft jarenlang het volk wijs gemaakt dat het prima ging met het land, terwijl het land op de pof leefde van leningen. Zo wist hij zijn wanbeleid en het feit dat het land failliet was, heel handig te bedekken. Ook vertellen regeringsleiders regelmatig leugens aan het eigen volk om beleid door te voeren dat verstandig, maar niet populair is.
De vraag die we onszelf moeten stellen is:” Is het acceptabel dat leiders liegen?” Aan de ene kant lijken er weinig repercussies voor leugens te zijn. Zelfs als een staatsman tegen zijn eigen volk liegt, zal hij alleen afgestraft worden als het beleid heeft gefaald en niet omdat hij heeft gelogen. (Bouterse is niet afgestraft voor de vele leugens maar voor het wanbeleid dat heeft geleid tot de crisis.) Toch is naar een volk toe liegen een zeer kwalijke zaak. Het misleiden van de burger kan leiden tot een cultuur van oneerlijkheid en wantrouwen. The truth does not cost anything, but a lie could cost you everything
Met de komst en grote vooruitgang in communicatietechnologie wordt het steeds moeilijker voor leiders om te liegen. Dat is natuurlijk prachtig voor de democratische vertegenwoordiging en transparantie, maar het kan ook het bedrijven van internationale politiek bemoeilijken. Een leugentje om bestwil is soms nodig.
Wanneer liegen een systematische en structurele vorm in een mens inneemt en als strategie gehanteerd wordt om bijvoorbeeld macht te hebben of rijk te worden, dan verliest zo iemand aan respect. Bijvoorbeeld Poetin oogst geen respect als mens noch als staatsman; het is zelfs zo erg dat men zeer wantrouwig staat tegenover elke handeling van Rusland. Het liegen of de leugens die als inherente component deel uitmaken van de strategie van die leiders, kan verslavend werken op het verstandelijk vermogen van de politieke volgelingen. Er ontstaat vaak als gevolg van deze doelbewuste strategie van politieke leiders een vorm van paternalisme(vrijheidsbeperking) in de verhouding leiders en volgelingen. Kritiekloos en gedwee worden de orders van de leiders door de volgelingen opgevolgd. We all eat lies when our hearts are hungry
De volgelingen, geschoold en ongeschoold, worden in een afhankelijkheidspositie gemanoeuvreerd, middels onder ander werkverschaffing, hetgeen ik kwalificeer als een vorm van sociale corruptie. Er zijn vele politieke leiders die het volk angst aanjagen en tot willoze slachtoffers maken. Bijvoorbeeld Poetin die een heel volk voorliegt en manipuleert. Ook tijdens Bouterse leefde het volk in angst. Leiders hebben altijd geheimen, die middels liegen verhuld worden voor de volgelingen. Men maskeert hun ware/echte bedoeling door met systematische en structurele leugens, de plannen aan de volgelingen voor te houden.
De pers, als geweten van het volk, wordt door de leiders gehanteerd om het liegen te transformeren naar een acceptabel verhaal. (Fake News). Jammer genoeg is vaak het gros van het volk te naïef en onwetend om de leugens te doorzien. Ze blijven alles geloven en braaf gehoorzamen. De vaak tegenstrijdige, niet consistente redeneringen, dreigementen, zaaien van verdeeldheid etc. zijn enkele identieke kenmerken van leiders die andere doelen nastreven, dan hetgeen zij de volgelingen voorhouden. De leugenaar probeert vaak om leugens te verheffen tot waarheid, maar vergeet dat je met woorden alleen, geen vertrouwen wint. Alleen woorden die ondersteund worden door daden kunnen geloofwaardig overkomen.
“It is not the shoes you wear, but the steps you take that matter.”
Josta Vaseur
