Er is een tendens de laatste tijd waar te nemen: onrust op de arbeidsmarkt Er zijn in verschillende sectoren spanningen met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden. Met name is dat het geval in de zorgsector en in de ziekenhuizen. Er is de afgelopen periode de alarmbel geluid door de Nationale Ziekenhuisraad om de problemen aan te kaarten vooral wat betreft het runnen van de ziekenhuizen. Deze hebben elke maand moeite om de lonen te betalen en om de dienstverlening te doen. Operaties worden uitgesteld, mensen worden onherstelbaar ziek. Het is zelfs voorgekomen dat de voorzitter van de ziekenhuisraad inmiddels heeft bedankt.
Onlangs hebben we gezien dat in het Academisch Ziekenhuis Paramaribo de werknemers in actie zijn. Er is een ultimatum gegeven aan de minister van Volksgezondheid om zaken betreffende de arbeidsvoorwaarden in orde te maken. Alleen de cruciale afdelingen hebben ontheffing van de bond om te blijven werken. Door de minister van Volksgezondheid is respijt gevraagd voor 7 dagen om de zaken in orde te maken. Zaken de arbeidsvoorwaarden rakende zijn niet altijd direct op te lossen. Lastig is dat de minister van Financien op het bepalende moment niet beschikbaar was voor het doen van toezeggingen wegens ziekte.
Toch zien wij dat ondanks de toezegging van de minister om binnen 7 dagen zaken in orde te maken, de bond doorgegaan is om actie te voeren. Sterker nog zien wij dat de artsen verbonden aan het ziekenhuis zich hebben aangesloten bij de actie van het verplegend personeel. Waarom men op straat moet gaan is niet duidelijk. De vraag rijst nu welke maatregelen getroffen moeten worden om de problemen van de zorgsector op te lossen. Er moet een bipartiete commissie komen waarin de overheid en de ziekenhuizen en verplegenden ovrleg met elkaar blijven hebben. Betalingen kunnen niet worden gedaan, de lonen zijn laag, kader trekt weg en medicijnen en verbruiksartikelen zijn er niet.
Het lijkt er veel op dat de problemen van de zorgsector te maken hebben met financiering. En dat het gaat om verspilling en inefficiëntie. De vraag rijst hoe deze verspilling en efficiëntie kunnen worden opgelost. En hoe structureel het financieringsvraagstuk kan worden opgelost. Een makkelijke oplossing lijkt dat de premies in de zorgsector aan een nadere overweging worden onderworpen. Maar wat als er een gat is in het zorgsystem waardoor je dan dweilt met de kraan open? Het is zo dat in de wetgeving die te maken heeft met de Bazo bedragen in SRD zijn opgenomen. Inmiddels weten wij dat de nationale munt behoorlijk is gaan devalueren. Maar de premies zijn niet verhoogd. Dat zal logischerwijs leiden tot een financieringsprobleem, omdat premies niet genoeg zullen zijn om de onkosten te dekken. Wat ook bekeken moet worden, is het aantal gratis kaarten dat vanwege de overheid verstrekt wordt aan hulpbehoevende burgers.
We hebben hier vaker aangehaald dat er werkgevers zijn die geen premie betalen en geen sociale verzekeringen afsluiten. Niet zelden komt het voor dat deze werknemers hoge lonen verdienen, maar dat er geen belasting wordt afgedragen. En er worden ook geen verzekeringen gesloten en premies gestort. Werkenden in de informele sector, zelfs de werkgevers, die melden zich aan bij Sociale Zaken, omdat ze formeel werkloos zijn. Dat betekent dat de belastingbetaler de premie van de werkgever en de werknemer in de informele sector betaalt en opdraait voor de kosten van deze werkgevers en de werknemers. Dat zal leiden tot een financieringsvraagstuk omdat de regering problemen zal hebben met het betalen en het bekostigen en het in stand houden van het zorgsysteem.
Een belangrijke oplossing om te komen tot functionerende zorgsystemen en meer rust in de ziekenhuizen is daarom het aanpakken van de informele sector. Deze grote sector moet met voortvarendheid worden geformaliseerd. In nominale termen is het aantal niet zo groot. Het formaliseren moet niet zo gemakkelijk zijn als er politieke wil is. Er zijn modellen in de wereld die daarbij gebruikt kunnen worden. Zolang de regering de informele sector niet formaliseert, zal de regering blijven ervaren in de ziekenhuizen. En zal dat leiden tot stakingen en werk neerleggingen door verplegenden en door artsen.
De zaak van de informele sector is al in verschillende ontwikkelingsprogramma’s genoemd, maar regeringen hebben de durf niet gehad om de informele sector te formaliseren. Het formaliseren houdt in dat deze werkgevers geregistreerd zullen staan, dat ze belasting zullen betalen en verplicht zullen worden om hun verzekeringen te sluiten en hun premies te storten. Dat zal leiden tot veel ontevredenheid en verzet vanuit de kant van de werkgevers. Waarschijnlijk is dat de reden waarom de opeenvolgende regeringen niet hebben besloten om de informele sector te formaliseren. Ook is er nooit in Suriname technische assistentie gevraagd van internationale organisaties om de informele sector te formaliseren. Het gaat in deze om de politieke wil die aanwezig moet zijn en die er niet in voldoende mate aanwezig is. Het gevolg is: stakingen in de zorgsector, niet-functionerende ziekenhuizen, ontbrekende medicijnen en vertrekkende artsen en verpleegkundigen en specialisten.
Een andere zaak die in dit kader zeker benadrukt dient te worden is dat van de algehele productiviteit van de Surinaamse samenleving. Die blijkt namelijk heel laag te zijn en de sociale zorg is heel moeilijk in stand te houden als de samenleving weinig productief is en weinig produceert, want alle zorg dient verdiend te worden. Zorg moet komen uit de economie, uit de belastingen en uit bijdragen die mensen in staat moeten zijn om te kunnen betalen. Dat zal heel moeilijk gaan als de productiviteit laag is, want dan zullen de lonen ook de neiging hebben laag te zijn. Bij een lage beloning zijn werknemers nauwelijks in staat om te overleven laat staan om goede premies te betalen.
Er is in het kader van het gezond maken van de ziekenhuizen en de zorgsector huiswerk niet alleen voor de minister van Volksgezondheid, maar zeker ook voor de minister van Economische Zaken en de minister van Financiën en Planning. Productiviteit en informaliteit, dat zijn de cruciale vraagstukken die in deze opgelost dienen te worden
