Er was een heel vreemde staking afgelopen vrijdag door enkele tientallen leerkrachten van IMEAO-2 en de scholengemeenschap Tamanredjo. Een van deze leerkrachten heeft op de radio een interview afgelegd. Het gaat erom dat er een resolutie of staatsbesluit al zou zijn uitgevaardigd zou zijn gedateerd 16 maart 2022. In dit regeringsbesluit zou de loonsverhoging van de leraren zijn geregeld. Het zou een loonsverhoging van 17% zijn. Leraren zouden het daarmee niet eens zijn. De voorzitter van de BvL, die ook DNA-lid is namens de regeringspartij VHP, zou met de regering een akkoord hebben gesloten voor de loonsverhoging, zonder dat met de leden in een alv de loonsverhoging zou zijn besproken. Het lijkt er dus op dat de BvL-voorzitter de overeenkomst met de regering heeft getekend, zonder met de leden af te stemmen. Daarover zouden de leden ontstemd zijn. Is dat terecht?
We zeggen dat leden wel het recht hebben om bij cruciale vraagstukken als loonsverhogingen en andere belangrijke arbeidsvoorwaarden, om inspraak te hebben. De voorzitter moet een duidelijk en representatief mandaat hebben om dit soort deals met de regering te tekenen. Maar, het is gevaarlijk om voorzitter van een bond te zijn en om gelieerd te zijn aan de regering en om met diezelfde regering moeilijke onderhandelingen te voeren. Want de vraag rijst dan wiens belangen de voorkeur zullen hebben. Het belang van de regering is dat er een zo laag mogelijk loonsverhoging wordt gegeven. Want een grote loonsverhoging kan leiden tot inflatie en hoge salarislasten die de regering niet kan dragen. Het belang van de leden van de bond is dat de loonsverhogingen zo hoog mogelijk uitvallen. En dat zijn dus twee tegenstrijdige belangen; je kan niet voor beide belangen kiezen als je die twee petten op hebt.
De ervaring leert dat het belang van de partij die veel faciliteiten en privileges kan regelen, en dat is dan de regering, zal prevaleren boven dat van de partij die in mindere mate privileges kan geven (en dat zijn de vakbonden). Het zal botsen en dan zal men het belang van de regeringspartij voorkeur geven. Een recent voorbeeld waar dat gebeurde is bij de CLO. Deze bond heeft een zetel gehad in DNA van de regeringspartij NDP en de voorzitter had toen besloten om niet te gaan voor loonsverhogingen. Die zouden leiden tot devaluaties en inflaties. Er is dus toen niet gepleit voor loonsverhogingen. Dus het blijft moeilijk om politicus en vakbondsleider te zijn. Leden zullen regelmatig het gevoel hebben dat hun belangen worden verkwanseld en dat ze worden verkocht in ruil voor voordelen voor de voorzitter en bestuursleden.
De vraag rijst echter wat te doen als men ontevreden is over de handelingen van het bestuur. Moet men dan overgaan tot het neerleggen van het werk? We vinden dat niet logisch, omdat stakingen over het algemeen gericht zijn tegen de eigen werkgever en dat is nu het ministerie OWC. Stakingen kunnen ook gericht zijn tegen andere werkgevers, en dan gaat het om sympathiestakingen. Maar stakingen kunnen ook gericht zijn tegen het regeringsbeleid, bijvoorbeeld wanneer er een onrechtvaardig belastingmaatregel wordt getroffen. Maar, het is vreemd dat werknemers het werk neerleggen, omdat ze ontevreden zijn over het bestuur van de bond waartoe ze horen. Dan denken we niet aan stakingen, maar aan acties die binnen de vereniging (bond) worden gehouden. Dat betekent dat een algemene ledenvergadering, alv, bij elkaar moet worden geroepen.
De leerkracht die op de radio een interview aflegde, die gaf aan dat ze wacht dat een spoed alv-vergadering wordt belegd. Het is zo dat een aantal leden van de vakbond zelf een alv bij elkaar kan roepen. Dus men kan het bestuur vragen om een alv en wanneer die niet komt, dan mag men zelf de alv beleggen en in die alv rechtsgeldige besluiten nemen. Men zou in zo’n alv ook het bestuur opdracht kunnen geven bijvoorbeeld tot heronderhandelingen met de regering. In het uiterste geval zou men het bestuur dat niet bereid is de opdrachten van de alv uit te voeren, kunnen afzetten. Want de alv is het hoogste orgaan binnen een vereniging. Dat zijn de maatregelen die leden van een bond kunnen en moeten nemen wanneer ze het oneens zijn met hun bestuur en niet dat men gaat staken.
Onbekend is of de staking op correcte wijze is aangezegd bij de werkgever zoals dat regelmatig gebeurt in het buitenland. Want als dat niet gebeurt, kan het zijn dat de staking illegaal is. De algemene regel is daarnaast dat elke keer wanneer gestaakt wordt, de werkgever no work no pay kan toepassen. Er is reden temeer om deze maatregel toe te passen als de werknemers om gekke redenen en prematuur het werk neerleggen. Stakingen zijn een collectieve actie en dat betekent dat genoeg leden eraan moeten deelnemen. Anders heeft het de neiging meer te gaan lijken op een werkweigering en een plichtsverzuim. Zo kunnen enkele leraren niet besluiten om het werk neer te leggen en het een staking te noemen. In dit geval van de abrupte werkneerlegging door enkele leraren, zonder de verenigingsprocessen te doorlopen, lijkt een ni work no pay alleszins op zijn plaats.
