Na de opheffing in 1863 van de slavernij in Suriname werd op de plantages contractarbeid ingevoerd om de plantages van voldoende arbeidskrachten te voorzien. Tussen 1890 en 1930 vertrokken Javanen en Sumatranen naar Suriname als contractarbeider, daarna ook als zogenaamde vrije migranten. Hoewel ze van verschillende eilanden uit Nederlands-Indië afkomstig waren, werden ze steevast Javanen genoemd. De eerste 94 Javanen (62 mannen en 32 vrouwen) vonden werk op de suikerplantage Mariënburg aan de rivier de Commewijne. Deze en andere Javanen hadden hun familie erfgoed zoals voorwerpen en kunstnijverheid meegenomen, en droegen hun erfgoed op navolgende generaties over. Met name in 1974-1975 en jaren daarna kwamen er duizenden Javanen naar Nederland. Ze verenigden zich in een stichting of comité.
Op de Themazondag van 20 maart zullen vier sprekers het woord voeren:
Rosemarijn Hoefte (hoogleraar Geschiedenis van Suriname aan de Universiteit van Amsterdam) stelt de vraag ‘Waarom gingen Javanen naar Suriname?’. In haar bijdrage staat de geschiedenis van de Javaanse migratie naar Suriname over de periode 1890-1940 centraal met aandacht voor hun arbeidsomstandigheden, maar ook hoe zij zich sociaal en cultureel staande wisten te houden in een vijandige omgeving.
Onderzoekster en oral historian Yvette Kopijn verzamelde voor haar promotie-onderzoek, dat ze binnenkort voltooid, levensverhalen van drie generaties Surinaams-Javaanse vrouwen. Daaruit blijkt de veerkracht en overlevingskunst waarmee deze vrouwen vochten tegen armoede en stigmatisering binnen een koloniaal systeem.
Michiel van Kempen (hoogleraar West-Indische letteren aan de Universiteit van Amsterdam) introduceert de Surinaams-Javaanse literatuur die in tegenstelling tot de literatuur van Afro-Surinamers en de Hindoestanen, niet tot grote bloei is gekomen. Het aantal uitgaves blijft zeer bescheiden en van een echte doorbraak van Surinaams-Javaanse schrijvers is nauwelijks sprake.
Daarom is het verheugend dat de dichter Marius Atmoredjo van Surinaams-Javaanse afkomst binnenkort zijn gedichtenbundel Loslaten zullen ze nooit meer zal presenteren. Tijdens de Themazondag introduceert hij zijn bundel en leest er enkele gedichten uit voor.
Kaarten voor de bijeenkomst zijn te bestellen via www.kumpulan.nl/themazondagen. De toegangsprijs inclusief Indisch buffet voor een Themazondag bedraagt € 31,00.
- Foto: aankomst van Javaanse immigranten in Suriname (collectie Buku – Bibliotheca Surinamica van Carl Haarnack).
