In Peking is de Olympische Winterspelen op 4 februari van start gegaan. Suriname doet niet mee aan de Winterspelen, de meeste Caribische landen ook niet, met uitzondering van Jamaica en Haiti. Dat land is een uitzondering met een bobsleeteam dat een traditie heeft dat teruggaat naar de jaren ’80. Het was een opzienbarende gebeurtenis waaraan Hollywood een film heeft gewijd. De Winterspelen in Peking is op zich een controversiële aangelegenheid, evenals het WK Voetbal dat in december in Qatar wordt gehouden. En het gaat allemaal om de mensenrechten in deze landen. De opening van de Winterspelen was wereldnieuws en vooral het wegblijven van grote wereldleiders uit de vrije Westerse wereld. Het kan dat het niet allemaal draait om de mensenrechten, maar ook de economische bedreiging die China vormt met haar expansionistische drang. Dan denken we aan de Nieuwe Zijderoute oftewel de Belt and Road Initiative. De term Nieuwe Zijderoute verwijst naar een ontwikkelingsstrategie van de Chinese overheid, gericht op verbinding en samenwerking tussen landen in Afrika-Eurazië. De formele Engelse benaming van het initiatief was aanvankelijk One Belt, One Road, maar medio 2016 werd dit gewijzigd naar Belt and Road Initiative. De Nieuwe Zijderoute bestaat enerzijds uit een netwerk voor wegvervoer en spoorvervoer, en anderzijds uit de zogenoemde Maritieme Zijderoute voor scheepvaart. De route beperkt zich niet alleen tot de ontwikkeling van verkeersinfrastructuur, maar ook grootschalige ontwikkeling van elektriciteitscentrales. Deze ontwikkeling sluit aan op China’s strategie om zijn positie als hegemonie te versterken, een handelsnetwerk te scheppen waarbij zij de centrale positie inneemt en is een uitoefening van de soft power van het land. Zo poogt China het Belt and Road Initiative via multilaterale, economische en culturele diplomatie te verwezenlijken. China tracht daarbij met zachte leningen en zogenoemde win-wincoöperatie de samenwerking met handelspartners te intensiveren tot meer dan alleen een economisch partnerschap. China ondervindt veel kritiek op de leningen die het land verstrekt. Veel landen die deze leningen aanvragen hebben regeringen die de leningen en hun bijkomende rentes niet kunnen terugbetalen wat tot spanningen en politieke instabiliteit leidt. Deze landen krijgen toch de benodigde leningen en China stuit op kritiek over hoe ze problemen met het terugbetalen van leningen oplossen. Critici spreken in dat verband van een “leningenvalkuil” (“debt trap”) zelfs van “nieuw kolonialisme”. Dus dat is dan maar een schets van waarom de Winsterspelen in het Aziatisch land controversieel zijn.
Veel zwaarder telt het beleid van China met betrekking tot de moslimminderheid van de Oeigoeren in Xinjiang. Deze provincie met 11 miljoen moslims is een grote openbare gevangenis met chekcpoints om de 200 meter. Buitenstanders mogen in Xinjiang niet filmen en niet in de buurten van de concentratiekampen. Geluid en gegevens van de ogen en gezicht en zelfs DNA van de moslims worden opgeslagen en met digitale gezichtsherkenning worden de Oeigoeren overal gevolgd, maar dat is niet alles. Door leningen zijn zogenaamde moslimlanden als buurland Pakistan zodanig geneutraliseerd, dat ze uitgaan van de ontkenningen van China, en niet van het overweldigend bewijs dat al bestaat van de concentratiekampen waar ook dwangarbeid zou plaatsvinden. De Oeigoerse genocide is de aanhoudende reeks mensenrechtenschendingen die door de Chinese regering worden gepleegd tegen het Oeigoerse volk en andere etnische en religieuze minderheden in en rond de Oeigoerse Autonome Regio Xinjiang van de Volksrepubliek China. Sinds 2014 heeft de Chinese regering beleid gevoerd dat ertoe heeft geleid dat meer dan een miljoen moslims (voornamelijk Oeigoeren) worden vastgehouden in geheime interneringskampen zonder enig juridisch proces in de grootste systematische detentie van etnische en religieuze minderheden sinds de Holocaust en de Tweede Wereldoorlog. Duizenden moskeeën in Xinjiang zijn verwoest of beschadigd, en honderdduizenden kinderen zijn met geweld van hun ouders gescheiden en naar kostscholen gestuurd. Dit beleid is door critici beschreven als de gedwongen assimilatie van Xinjiang en als etnocide of culturele genocide. Sommige regeringen, activisten, onafhankelijke NGO’s, mensenrechtendeskundigen, academici, regeringsfunctionarissen en de regering in ballingschap van Oost-Turkestan hebben het een genocide genoemd.
Critici hebben met name gewezen op de internering van Oeigoeren in door de staat gesponsorde interneringskampen, onderdrukking van Oeigoerse religieuze praktijken, politieke indoctrinatie en ernstige mishandeling. Er zijn uitgebreide bewijsstukken[36][37] en getuigenissen over mensenrechtenschendingen, waaronder gedwongen sterilisatie, anticonceptie, abortus en kindermoorden. Uit statistieken van de Chinese overheid blijkt dat tussen 2015 en 2018 het geboortecijfer in de overwegend Oeigoerse regio’s Hotan en Kashgar met meer dan 60% is afgenomen. In dezelfde periode daalde het geboortecijfer van het hele land met 9,69%, van 12,07 naar 10,9 per 1.000 inwoners. De Chinese autoriteiten erkennen dat het geboortecijfer in 2018 met bijna een derde daalde in Xinjiang, maar ontkennen berichten over gedwongen sterilisatie en genocide. In 2019 daalde het geboortecijfer met bijna 24% (tegenover een landelijke daling van slechts 4,2%). Sinds 2015 is het in Xinjiang verboden om kinderen een naam te geven met verwijzingen naar “overdreven religieus enthousiasme”. Onder andere de namen Mohammed en Saddam zijn er verboden. BBC News, CNN en andere bronnen beschuldigen de Chinese autoriteiten ervan dat ze massaverkrachtingen en seksuele martelingen organiseren in de interneringskampen. China voert regelmatig zwangerschapscontroles uit bij honderdduizenden vrouwen van etnische minderheden in Xinjiang. Onderzoeker Adrian Zenz meldde dat 80% van de nieuwe plaatsingen van spiraaltjes in de Volksrepubliek China in 2018 plaatsvond in Xinjiang, ondanks dat in de regio slechts 1,8% van de totale bevolking van het land woont. Zenz wijst erop dat het geboortecijfer in provincies waarvan de bevolking in meerderheid uit etnische minderheden bestaat, begon te dalen in 2015. Er is nog meer maar ter afsluiting. De Winterspelen zijn controversieel ook met betrekking tot het optreden van China in Hing Kong, waar alle democratische instituten als de vrije pers nu worden kapot gemaakt. En dan zijn er nog mensenrechtenschendingen in Tibet. Er zijn oproepen gedaan om de Winterspelen te boycotten, maar het mocht niet baten. De Winterspelen genieten weinig bekendheid in Suriname, maar 91 landen doen mee.
