Iedereen weet het: er is sprake van leegloop in de gezondheidszorg. Ziekenhuisdirecties zien personeel – verpleegkundigen, maar ook artsen en medisch specialisten – vertrekken. Velen vertrekken naar het buitenland, op zoek naar mogelijk een betere salariëring en minder werkdruk en spanning. Met als gevolg dat achterblijvende collega’s geconfronteerd worden met een toename van de werkdruk.
Het tekort aan kader in ziekenhuizen is een alarmerend probleem aan het worden. Slechts de Intensive Care Units (ICU’s) van het Academisch Ziekenhuis (AZP) en ’s Lands Hospitaal konden bijvoorbeeld begin september nog draaiende worden gehouden. Veel IC-verpleegkundigen, algemene verpleegkundigen en medisch specialisten, waren naar andere landen vertrokken. Er was volgens Bernardo Panka, internist/intensivist en lid van het Covid-19 Outbreak Management Team, tegenover media destijds sprake van brain drain.
Om 30 IC-bedden operationeel te hebben, zijn in feite 10 intensivisten nodig. Op dat moment, tweede week van september, waren er volgens Panka maar 3, waarbij assistentie werd verkregen van anesthesiologen en zaalartsen.
Een week later, rond de 17e september, zei de voorzitster van de Nationale Ziekenhuis Raad tevens algemeen directrice van het Academisch Ziekenhuis Paramaribo, Claudia Redan, dat er niet genoeg verpleegkundigen en specialisten waren om alle mensen die Intensive Care en ziekenhuiszorg nodig hebben, op te vangen. Ze zei ook, dat topverpleegkundigen vertrokken zijn uit het land. “Er is onvoldoende gekwalificeerd personeel in de ziekenhuizen”, zei Redan tijdens een persconferentie van Volksgezondheid.
Akkoord
Daarnaast lagen de medisch specialisten al vele maanden met regelmaat in de clinch met het ministerie van Volksgezondheid en werd het werk nu en dan zelfs onderbroken om het ministerie te dwingen in actie te komen. Begin december bereikten de regering en de Sectie Medisch Specialisten van de Vereniging van Medici in Suriname (VMS) uiteindelijk een akkoord, nadat ze het werk uit onvrede over tarieven weer eens hadden neergelegd. Het akkoord gaat echter niet alleen over tarieven. Het gaat ook om de aanpak van verspillingen en inefficiënties binnen de gezondheidszorg, zo zei minister Amar Ramadhin van Volksgezondheid een paar dagen later.
Ook moet ervoor gezorgd worden dat mensen in de gezondheidszorg beter gewaardeerd worden. Voorkomen moet worden dat gespecialiseerde krachten wegtrekken. Naar al dit soort zaken wordt er gekeken, zo zei de bewindsman onlangs.
Toch, ondanks het akkoord en het besef bij Volksgezondheid dat zaken moeten veranderen om medisch specialisten voor de lokale gezondheidszorg te behouden, blijven er medisch specialisten vertrekken. Dagblad Suriname heeft vernomen dat zeker drie anesthesisten, een kinderarts, oogarts, internist en een chirurg van verschillende ziekenhuizen onder andere zijn vertrokken en een aantal zou zich op een vertrek aan het voorbereiden zijn.
Minister Ramadhin gaat in gesprek met Dagblad Suriname uitgebreid in op de kwestie rond vertrekkende medisch specialisten en dit eventueel kan worden voorkomen.
“Aantal specialisten vervult al jaren een waarnemers rol in Caribisch gebied”
“Het is inderdaad een ontwikkeling geweest in de afgelopen periode, dat specialisten hun heil elders zoeken en andere aanbiedingen krijgen, met name uit de regio. Een aantal specialisten vervult al jaren een waarnemer rol in het Caribisch gebied, dat is mij bekend. Bijvoorbeeld onze patholoog, die gaat ook vaak naar Curaçao als waarnemer, omdat Curaçao ook maar één patholoog heeft. En zo zijn er diverse specialisten die trekken naar het Caribisch gebied. Maar, nu heeft een aantal anderen ook het besluit genomen om te vertrekken, waarschijnlijk vanwege financiële overwegingen, maar ook de werkdruk. Op de Antillen is de werkdruk veel lager. Het gaat dus om individuele besluiten van specialisten. De zorg hier komt natuurlijk hier wel zwaarder onder druk te staan.”
“Laatste overeenkomst mogelijkheid om wat meer garanties te bieden”
Ramadhin benadruk, dat het in Suriname “pakweg twaalf jaren in totaal” duurt “voordat een arts is opgeleid als specialist”. “Dus een zesjarige opleiding en daarvoor ook nog een artsenopleiding en dat is heel veel kennis en investering die verloren gaan. Maar, men moet ook de laatste overeenkomst die we onlangs hebben getroffen met de Vereniging van Medisch Specialisten, VMS, zien als een mogelijkheid om wat meer garanties te bieden voor de specialistengroep.”
“Fonds voor AIOS’n inmiddels aangevuld”
“Intussen hebben wij ook, sinds 2020, direct na ons aantreden, het fonds voor de AIOS’n (Arts In Opleiding tot Specialist) welke ook al een behoorlijke achterstand had van 2, 3 jaren aangevuld, zodat er continuïteit is in het fonds, waardoor medische studenten opgeleid kunnen worden in het buitenland. Daarenboven wordt in januari 2022 de nieuwe overeenkomst ook getekend met Volksgezondheid in Nederland.”
Bama-stelsel
“In Suriname hebben we de universitaire opleiding, maar al heel lang zitten we, al zeker sinds de periode van minister Robert Peneux (2015-2018), nog steeds met het issue van het bama-stelsel (bachelor-masterstructuur). Alleen voor Suriname geldt nog een aparte dispensatie, een soort mantelovereenkomst waarbij wij nog met ons diploma, dat in feite niet officieel een bama is, maar wel een bachelor, nog wel steeds onze studenten mogen sturen voor de komende vijf jaren. Aan de andere kant proberen we wel die randvoorwaarden in place te hebben.”
Tot slot, laat minister Ramadhin weten, dat zijn ministerie in de toekomst met de specialisten aan tafel gaat zitten “over hoe wij moeten komen tot een nieuwe vergoedingssystematiek voor de artsen en dat moet passen binnen de herstructurering”.
PK
