Bij mondjesmaat geeft de regering inzicht in de financiële ontwikkelingen in Suriname. De bevolking leeft in behoorlijke uitdagende tijden. De verlossing die door de huidige coalitiepartijen tijdens de campagne van 2020 was beloofd, is na anderhalf jaar regeren nog lang niet in zicht. Anderhalf jaar komt feitelijk neer op 1/3 van de effectieve regeerperiode van een regering, omdat de laatste 6 maanden vooral aandacht wordt besteed aan de verkiezingen. De partijen hadden de indruk gewekt op de hoogte te zijn van het probleem, dat toen een schuld- en een productieprobleem was. Ook had men de indruk gewekt dat er al kant-en-klare plannen lagen om de economie en de sociale situatie binnen een redelijk termijn (men had gezegd binnen een korte tijd) aan te pakken. Wanneer een derde van de effectieve regeerperiode voorbij is dan kan het zijn dat de redelijke termijn al voorbij is. De kosten van het dagelijkse leven drukken zwaar op de bevolking. Zelfs diasporamensen die hier in Suriname zijn, klagen van de prijzen die ze met ingewisselde SRD’s kopen. Brandstof en openbaar vervoer, dat overigens zeer onveilig is en chaotisch, drukken zwaar op het budget. De burgerij houdt haar hart vast voor de verhogingen van de Telesur. De kans is groot dat veel huishoudens hun vaste telefoon en hun internetabonnementen zullen opgeven…en daardoor weer het gevoel zullen krijgen gevangen te zitten in een land waar het niet prettig wonen is. Steeds grotere delen van Suriname gaan met een zwaar gevoel van onbehagen door het leven. Mensen hebben meerdere banen maar komen toch niet uit. Men heeft het gevoel te worden belazerd, maar door wie is niet helemaal duidelijk. Let u vooral ook erop dat eten enorm duur is geworden. De prijs van vlees en vis is onbetaalbaar geworden. De regering had een commissie benoemd om het voerprobleem op te lossen, maar deze commissie heeft dat probleem niet kunnen oplossen. De prijs van een kilo kip is bij de SRD 50 levensgewicht en SRD 60 panklaar. Dat is 3% van een minimummaandloon bruto. Een kilo kip is 4% van een minimummaandloon. Kip is het hoogst haalbare voor de ondersten onder de loontrekkers. Vis en garnalen zullen grote gezinnen niet kunnen halen, tenzij het geschonken wordt. We hebben nu een stabiele wisselkoers en een overschot op de betalingsbalans volgens de minister van Financiën en dat is een goede zaak. Maar de middenklasse die het gezicht is van de tevreden samenleving is flinterdun geworden. De vakbonden hebben een verdubbeling van het minimumloon gevraagd. Indien dat plaatsvindt dan zal dat effect hebben op de overige lonen die boven het minimumloon liggen. We zien dat de prijzen van goederen in de winkels steeds stijgen. Er is totaal geen grip op deze situatie. We blijven maar inflaties noteren. We zien ook dat Suriname al 5 jaar op rij tot de bodem van de economische prestaties ligt met de economische groei. De Surinaamse economie is echt vastgelopen. Op de IMF lijst zijn slechts Suriname, Haïti, Puerto Rico, Bolivia, Venezuela, en Suriname met een groei van minder dan 2% in 2022. Met een groei van gemiddeld 3% in de Latijns-Amerika en Caribbean regio en delen van de Caribbean van boven de 5% is de crisis in de regio al in 2022 voorbij, maar niet voor Suriname. Landen als Barbados die ook in zwaar weer zaten gaan een groei van 7-8% noteren. Naar Guyana kijken we niets en onze burgers worden al opgeroepen om in dit land, dat 80.000 arbeiders nodig heeft, werk te gaan zoeken. Onze regeringen falen om investeerders aan te trekken en de productie te stimuleren. We exporteren goud, hout, vis, rijst en olie en toch behoren we tot de armste landen van de regio. Elke productiestap van de regering stuit op de lobby van locale producenten en importeurs die dan de zaak torpederen. Op den duur kijkt men dan naar de mensen die het voor het zeggen hebben in het land en de orde van het land in handen hebben. Dat is de dan de regering en de politici van de coalitiepartijen. Er leeft een gevoel onder de samenleving dat er geen empathie is vanuit de regeerders naar de man van de straat toe. De regeerders komen over als personen die niet naar ‘omu snesi’ gaan, ook de adviseurs die met technische adviezen en theoretische berekeningen komen, maken een elitaire indruk die niet door hebben wat er op de vloer gebeurt. Het beleid zou dus niet gemaakt worden voor de kleine man. We moeten oppassen dat er geen onoverbrugbaar afstand van en vervreemding met het volk optreedt. Inmiddels is de regering van Suriname al een half jaar aan het wachten op de verlossende lening die het IMF zou geven zodat deze regering weer een doorstart kan maken na het mismanagement van de afgelopen regering. Het IMF is wellicht een record aan het breken voor het zolang laten wachten van een regering die alles heeft gedaan, soms pro-actief, om in aanmerking te komen voor een lening. De regering moet, indien een lening nog nodig is, opties bekijken op de internationale kapitaalmarkt. Suriname heeft ‘collateral’ waarmee leningen kunnen worden aangetrokken. Overigens is het bedrag van USD 690 mln. over 3 jaren (USD 230 mln. per jaar) geen groot bedrag op de begroting. Door een DNA-lid is de optie van de dollarisatie van de economie voorgesteld, waarbij de USD als betaalmiddel wordt ingevoerd. Met een kleine bevolking van niet eens driekwart miljoen en een zwakke economie, is het in elk geval niet noodzakelijk dat we puur uit trots een nationale munt eropna houden. Die trots brengt Moesje niet naar Parijs en die kunnen we ook niet naar de supermarket brengen. Daarop komen we een andere keer terug. Maar de regering moet wel beseffen dat er iets gedaan moet worden aan de armoede en de zware ontevredenheid onder het grootste deel van de bevolking in het land.
