Met een zekere bescheidenheid is in Suriname de Chinese immigratie herdacht. De Chinezen kwamen voor het eerst in redelijke aantallen als immigranten in Suriname aan in 1853. Al gauw nestelden ze zich stevig in de Surinaamse samenleving en integreerden ze heel gezond in de samenleving eerst via de kleinhandel en later via de hooggeschoolde beroepen en in de overige sectoren van Suriname. In 1853 vreesden planters in Suriname een tekort aan arbeidskrachten wanneer tot afschaffing van de slavernij zou worden overgegaan. Het gouvernement van Java wierf een groep van 18 Chinezen voor contractarbeid op de gouvernementsplantage Catharina Sophia in Saramacca. Vanwege de hoge wervingskosten werd besloten een tweede groep niet uit Java maar uit China zelf te laten komen. In 1858 werden 500 Chinese arbeiders geronseld onder bemiddeling van de Nederlandse consul in Macau. Ze kwamen in april aan in Suriname, maar daar bleek dat niemand hen wilde huren zolang men slaven voor niets kon laten werken. Hierop werd het gesloten contract eenzijdig gewijzigd door gouverneur Charles Pierre Schimpf ten voordele van de huurders. De Chinezen werden volkomen als slaven behandeld. Toen zij hiertegen in verzet kwamen werden zij zonder vorm van proces, in strijd met de reglementen, door de politie met rietslagen gestraft.
Uiteindelijk kwamen in de jaren vijftig en zestig van de 19de eeuw weer ongeveer 2500 Chinezen naar Suriname. De meesten werden als contractarbeiders tewerkgesteld op de plantages. Na afloop van hun contract gingen velen de handel in, meestal de kleinhandel in levensmiddelen. De meesten zijn getrouwd met niet-Chinese vrouwen. Degenen die wel met Chinese vrouwen trouwden, trouwden veelal met een zogenaamde ‘importbruid’ uit Azië.
Sinds de jaren zestig van de 20ste eeuw zijn duizenden Chinezen van Suriname naar Nederland geëmigreerd. Deze maken 6% uit van de Chinezen in Nederland.
Later kwamen anderen als vrije arbeider, handelaar of winkelbediende naar Suriname, vooral in de jaren vijftig en zestig van de 20ste eeuw, en opnieuw grote aantallen in de jaren negentig. In het jaar 2007 waren er meer dan 70.000 Chinezen in Suriname. De immigratie zet zich nog steeds voort. De sterk groeiende behoefte van China aan bijvoorbeeld hout en mineralen maakt Suriname zeer aantrekkelijk voor Chinese ondernemers. De nieuwe Chinese migranten worden in Suriname ook wel “zoutwater-Chinezen” genoemd.
De Chinezen namen in het midden- en kleinbedrijf lange tijd een vooraanstaande positie in en hun meestal goed opgeleide nakomelingen, volbloed Chinees of van gemengd bloed, zijn in allerlei maatschappelijke sectoren te vinden. Ook heeft de Surinaamse bevolking diverse gebruiken van Chinese origine overgenomen.
Chinezen zijn stevig onderdeel van de Surinaamse samenleving. De oude Chinezen zijn echter steviger en integraal onderdeel van de Surinaamse samenleving dan de nieuwe Chinezen die vooral vanaf het nieuwe millennium in ons land aankwamen. Deze golf van immigratie is al 20 jaar gaande en het verloopt anders dan de immigratie van de oude Chinezen. We zien dat veel kinderen voor de opvoeding en scholing terugkeren naar China, een enkele uitzonderingen daargelaten. Ook zou in tegenstelling tot de oude Chinezen regelmatig het vizier gericht zijn naar grotere economieën als eindbestemming zoals in Europa en Amerika. De Chinezen hebben een zware stempel gedrukt op onze samenleving. Een groot aantal professionals is van hen afkomstig. De groep heeft in de jaren ’80 van de vorige eeuw ook een president afgeleverd, de chirurg Henk Chin A Sen. Groot is de invloed op het vlak van de culinair, waar het Chinese eten in Suriname op momenten anders smaakt dan in bijvoorbeeld Guyana. Op momenten waarbij we immigraties herdenken, dan is het gepast om stil te staan bij de Surinaamse bevolking, hoe het is ontstaan en hoe het voortgaat. We zien dat in de politiek heden ten dage, personen puur uit eigen politiek gewin, de bevolking oproepen om zich te bundelen en op te komen tegen anderen. Het lijkt alsof mensen worden opgeroepen om ten strijde te trekken en dat is eerder ook gebeurd in Suriname. Deze politici appreciëren de Surinaamse samenleving niet en zijn bereid om voor hun politiek succes, de vrede en harmonie in Suriname te verstoren. We zien dat er in de Surinaamse samenleving geen krachten en factoren aanwezig zijn die deze soorten van verzuiling en blokvorming kunnen neutraliseren. De Surinaamse diverse samenleving staat in Suriname onder druk en het jammerlijke van de zaak is dat we niet appreciëren waarvoor we zo worden gewaardeerd. We zien al dat militante figuren de oproepen tot scheiding en deling in Suriname hebben opgepakt, het is koren op hun molen. We zien dat domheid en kortzichtigheid de boventoon voeren, men wil ten strijde trekken tegen vijanden die er niet zijn. Het jammerlijke is dat men het onderscheid tussen doel en middel niet kan maken. Foute leiders maken een land kapot, we zien dat men van recente verhalen als dat van Rwanda in Suriname geen lessen heeft geleerd. We denken dat de Interreligieuze Raad in Suriname (Iris) een serieus gesprek moet hebben met de politieke leiders in Suriname zodat de samenleving in Suriname niet in gevaar komt. Indien de verzuiling doorgaat, dan denken wij dat dit niet zal bijdragen aan de strijd tegen de omgekeerde migratie naar Europa en de braindrain.
