Collectieve rechten geen vrijbrief voor “staat in een staat”

In de ontwerpwet Collectieve Rechten van Inheemse en Tribale volken, die thans bij de Nationale Assemblee op behandeling wacht, staat een opsomming welke deze collectieve rechten zijn. In de ontwerpwet wordt bepaald, dat inheemse en tribale volken in Suriname rechtspersonen zijn en collectieve rechten hebben. Deze collectieve rechten doen de volken gelden middels door hen zelf aangewezen vertegenwoordigers op basis van door hen vastgestelde procedures, in overeenstemming met hun cultuur, gebruiken, tradities en traditionele bestuurlijke systeem.

In de ontwerpwet staat ook, dat geen enkele bepaling in de ontwerpwet op enigerlei wijze mag worden geïnterpreteerd als een recht of autorisatie of aanmoediging voor enige actie die de staatkundige integriteit, soevereiniteit, staatkundige onschendbaarheid of nationale veiligheid van de staat Suriname in gevaar brengt. Benadrukt wordt, dat het zelfbeschikkingsrecht van de volken niet als synoniem begrepen moet worden met sessierecht of met het recht om “staat in een staat” te vormen. In de ontwerpwet wordt nadrukkelijk ook erop gewezen, dat iedere individuele persoon die deel uitmaakt van de collectiviteit, nog steeds een natuurlijke persoon blijft en zijn/haar individuele rechten en plichten behoudt.

De collectieve rechten

Inheemse en tribale volken hebben recht op effectieve en volle beleving van de bij de ontwerpwet erkende collectieve rechten. Deze collectieve rechten zijn mensenrechten, het zelfbeschikkingsrecht, recht op cultuur en culturele integriteit, grondenrechten, recht op participatie en inspraak, recht op free, prior and informed consent (FPIC), het recht op traditionele kennis en het recht op benefit sharing.

Mensenrechten zijn expliciet genoemd om te benadrukken dat de collectieve rechten op geen enkele wijze afbreuk doen aan individuele rechten of omgekeerd. Het zelfbeschikkingsrecht is een van de collectieve rechten van elk volk zoals vastgelegd in diverse mensenrechtenverdragen. Het collectieve recht op cultuur en culturele integriteit wordt uitdrukkelijk opgenomen in het wetsontwerp, geheel in lijn met hetgeen in de Grondwet is vastgelegd en als te zijn een integraal deel van de beleving van mensenrechten en volkenrechten. 

Het recht op participatie en inspraak is een verdere garantie van de rechtszekerheid en rechtsbescherming van de inheemse en tribale volken als collectiviteit. Free, prior and Informed consent is een internationaal gangbaar begrip en norm binnen mensenrechten en rechten van inheemse en tribale volken, geheel in lijn met het recht op zelfbeschikking. 

FPIC is geworteld in de collectieve cultuur van inheemse en tribale volken; een zwaarwichtig besluit is geen besluit van een individu, maar van de gemeenschap als geheel. Met betrekking tot het recht op traditionele kennis wordt met de wet de basis gelegd voor het verder uitwerken van de wettelijke erkenning in Suriname van de collectieve rechten over deze specifieke kennis. 

Het collectieve recht op benefit sharing is een bekend rechtvaardigheidsprincipe en opgenomen in onder andere het biodiversiteitsverdrag.

Het grondenrecht is het collectieve eigendomsrecht van inheemse en tribale volken op voorouderlijke gebieden. Vooralsnog zal gebruik worden gemaakt van indicatieve landkaarten, en de definitieve omvang en begrenzing van deze inheemse en tribale woon- en leefgebieden zullen bij wet definitief worden vastgesteld. In het desbetreffende artikel in de ontwerpwet wordt ingegaan op het specifiek karakter en de gelding van grondenrechten. 

SS

error: Kopiëren mag niet!