Hoelang blijven de Republikeinen in de wurggreep van Trump?

Vorige week is bewezen dat Donald Trump zelfs na zijn verkiezingsnederlaag de Republikeinse partij nog steeds stevig onder controle heeft. Zijn laatste coup is de promotie van Elise Stefanik. Deze Trump-loyalist is vrijdag door vertegenwoordigers van het Republikeinse Huis gekozen om Liz Cheney te vervangen als voorzitster voor de House Republican Conference. Dit na de rancuneuze verwijdering van Cheney, die in het Huis van Afgevaardigden de invloedrijke derde plaats innam voor haar partij. De afzetting van Cheney en de verkiezing van Stefanik is een verder bewijs van Trump’s voortdurende greep op de Republikeinse partij.

Cheney werd woensdag achter gesloten deuren weggestemd via een mondelinge stemming. Zij viel in ongenade vanwege haar kritiek op de leugens van Trump. Met die leugens bedoelt Cheney de uitspraken van de voormalig president dat de verkiezingen van 2020 vervalst zijn. Uitspraken waar geen bewijs voor is en die volgens Cheney rechtstreeks hebben geleid naar de bestorming van het Capitool op 6 januari. Amerikaanse rechts-extreme elementen hebben toen met hun bestorming van het parlementsgebouw een staatsgreep nagebootst – zowel als farce en als dreiging – om te laten zien tot wat ze in staat zijn of bereid zijn te doen. Bij de bestorming zijn vijf doden gevallen.

Tweede impeachment

Cheney was één van de weinige Republikeinse leden van het Huis van Afgevaardigden, die voor de tweede impeachment stemde en ook de hoogst geplaatste. In februari overleefde zij nog een stemming over haar positie in het parlement. De stemming was duidelijk in haar voordeel: 145 tegen 61. Maar Trump schijnt dingen niet ‘zomaar’ te vergeten. De positie van Cheney werd bovendien onhoudbaar, omdat zij haar standpunt bleef vertolken en door haar ‘vuistje’ met president Biden. De rest van de partij keerde zich daarom af van haar.

Stefanik werd zes jaar geleden verkozen in het Huis van Afgevaardigden als jongste vrouw ooit en als gematigde Republikein. Vier jaar geleden had ze nog kritiek op Trump vanwege zijn denigrerende opmerkingen over moslims en vrouwen. Ze stemde ook tegen het belastingplan van Trump voor 2017, dat belastingverlagingen opleverde voor rijke Amerikanen. Maar sindsdien is ze een fervente verdediger van Trump geworden en heeft ze zichzelf met succes gepositioneerd als zijn bondgenoot. Haar steun aan Trump gekatapulteerde haar naar de top van de partij.

Absolute greep

Met de verkiezing van Stefanik is Trump’s wurggreep op de Republikeinen nu totaal. De partij blijkt geen ‘big tent’ of ‘catch-all-party’ te zijn met zowel gematigde als radicale kiezers en leden. Niet iedereen is er welkom nu toch blijkt dat de tent vooral bevolkt wordt door Trump-supporters. Met de afzetting van Cheney is duidelijk dat met name dissidentie, die in een leiderschapspositie zit – dus een positie waarin men een boodschap kan vertolken- monddood wordt gemaakt en aan de kant wordt geschoven. Voor Trump schijnt dit zelfs niet te volstaan. Hij eist dat Cheney en iedereen die hem tegenspreekt uit de partij wordt gezet.

Als één-termijn-president is de positie van Trump zeer uitzonderlijk, omdat dat soort figuren zelf zwijgen of het zwijgen worden opgelegd. De partij zoekt na een nederlaag naar nieuw leiderschap om opnieuw verkiezingen te kunnen winnen. Maar, niet in dit geval. Donald Trump heeft absolute greep over zijn partij.

De grote leugen

De Republikeinen geven aan hun kiezers nog altijd de boodschap mee dat de verkiezingen zijn gestolen (‘de grote leugen’). Aan de grote schare kiezers kan nu niet worden verteld dat er geen gestolen verkiezing was, anders blijven de kiezers thuis. En daar zit de crux. De partij wil al die gemotiveerde, woedende en Trump-kiezers het volgend jaar naar de stembus krijgen bij de tussentijdse verkiezingen. Bij deze verkiezingen is er altijd een lagere opkomst, maar boosheid is een grote motor voor verkiezingen.

De Republikeinen hopen dat die kiezers opnieuw naar de stembus gaan om op die manier de meerderheid in het Congres te halen. Volgens analisten is dit een risicovolle, gewaagde aanpak. Het risico zit erin dat ze de kiezers uit de buitenwijken, die hoogopgeleid en gematigd zijn en niets moeten hebben van ‘de grote leugen’, niet (meer) terug zullen krijgen.

November 2022

Als Biden erin slaagt om het leven van veel boze kiezers gemakkelijker te maken en om banen te creëren, dan kunnen de Republikeinen de komende tussentijdse verkiezingen verliezen. Een belangrijk moment voor Trump is dus november 2022. Bij verlies is het dan echt wel gedaan met Trump en gaat de partij een nieuwe richting moeten kiezen. Bij winst blijft zijn wurggreep totaal.

Vincent ROEP

error: Kopiëren mag niet!